Муниципальное общеобразовательное бюджетное учреждение
средняя общеобразовательнаяшкола с.Ишемгул
муниципального района Зианчуринский район Республики Башкортостан

«Рассмотрено и принято на заседании
ШМО учителей гуманитарного цикла»
Протокол № 1 от 25.08.2023г
Руководитель МО_________/Файзуллина З.Р./

«Согласовано»
заместитель директора по УВР
МОБУ СОШ с.Ишемгул
_________/Аминев Ф.Ф./
«28» августа 2023г

«Утверждаю»
директор МОБУ СОШ с.Ишемгул
М Р Зианчуринский район РБ
_________/Тулибаев А.М./
Приказ № 86 от «28» августа 2023г

02-20
Рабочая программа
учителя высшей квалификационной категории
Масягутовой Гульгены Раисовны
по Государственному языку (башкирский)
Республик Российской Федерации
для 4 класса
на 2023 - 2024 учебный год

32. Федеральная рабочая программа по учебному предмету «Государственный (башкирский) язык Республики
Башкортостан».
32.1. Федеральная рабочая программа по учебному предмету «Государственный (башкирский) язык Республики
Башкортостан» (предметная область «Родной язык и литературное чтение на родном языке») (далее соответственно –
программа по государственному (башкирскому) языку, государственный (башкирский) язык) разработана для
обучающихся, владеющих и (или) слабо владеющих башкирским языком, и включает пояснительную записку,
содержание обучения, планируемые результаты освоения программы по государственному (башкирскому) языку.
32.2. Пояснительная записка отражает общие цели изучения государственного (башкирского) языка, место в
структуре учебного плана, а также подходы к отбору содержания, к определению планируемых результатов.
32.3. Содержание обучения раскрывает содержательные линии, которые предлагаются для обязательного изучения
в каждом классе на уровне начального общего образования.
32.4. Планируемые результаты освоения программы по государственному (башкирскому) языку включают
личностные, метапредметные результаты за весь период обучения на уровне начального общего образования, а также
предметные достижения обучающегося за каждый год обучения.
32.5. Пояснительная записка.
32.5.1. Программа по государственному (башкирскому) языку разработана с целью оказания методической
помощи учителю в создании рабочей программы по учебному предмету.
32.5.2. Специфика учебного предмета «Государственный (башкирский) язык Республики Башкортостан»,
коммуникативная направленность процесса обучения, взаимосвязь с другими предметными областями открывают
большие возможности для развития языковой личности обучающегося, способного к общению на двух государственных
языках республики: русском и башкирском. Изучение русского и башкирского языков, а также иностранного на уровне

начального общего образования способствует осознанию обучающимися своей принадлежности к определённому
лингвоэтносу, к гражданскому обществу Российской Федерации и к международному сообществу. Обучение
государственному (башкирскому) языку закладывает основу для формирования универсальных учебных действий.
Обучающиеся осознают смысл и ценность учебной деятельности, учатся овладевать знаниями, самостоятельно работать
над функционалом языка, что служит основой для последующего саморазвития и самосовершенствования.
Содержание предмета «Государственный (башкирский) язык Республики Башкортостан» направлено на
удовлетворение потребности обучающихся в изучении государственного (башкирского) языка как инструмента
познания национальной культуры и самореализации в ней.
32.5.3. В содержании программы по государственному (башкирскому) языку выделяются следующие
содержательные линии:
«Развитие речи», способствующая формированию коммуникативных умений в основных видах речевой
деятельности (аудировании, говорении, чтении, письме);
«Основы лингвистических знаний», способствующая формированию языковых навыков в области фонетики,
лексики, грамматики башкирского языка.
32.5.4. Изучение государственного (башкирского) языка направлено на достижение следующей цели:
формирование у обучающихся коммуникативной компетенции, обеспечивающей возможность общения на башкирском
языке в социально-бытовой, учебно-трудовой и социально-культурной сферах.
32.5.5. Задачи освоения программы «Государственный (башкирский) язык Республики Башкортостан»:
формирование способности и готовности обучающегося общаться с носителями языка на уровне своих речевых
возможностей и потребностей в разных формах: устной (говорение и аудирование) и письменной (чтение и письмо),
умений осуществлять межличностное и межкультурное общение в устной и письменной форме;
воспитание уважительного отношения к башкирской культуре через знакомство с детским фольклором и
доступной детской литературой, материалами культурологического плана;
расширение лингвистического кругозора обучающихся, освоение лингвистических представлений, доступных
обучающимся, и необходимых для овладения устной и письменной речью на государственном (башкирском) языке на
элементарном уровне;
ознакомление с языковой системой и формирование на этой основе базовых лексических, грамматических,
стилистических, орфоэпических, орфографических и пунктуационных умений и навыков, способности обучающегося к
анализу и оценке языковых явлений и фактов;

формирование умений различать, анализировать, классифицировать языковые факты, оценивать их с точки зрения
нормативности, соответствия ситуации и сфере общения, работать с текстом, осуществлять поиск информации в
различных источниках, передавать её в самостоятельно созданных высказываниях разных типов;
формирование духовного мира обучающихся, общечеловеческих ценностных ориентиров, приобщение к
культурным ценностям человечества через родной язык.
32.5.6. Общее число часов, рекомендованных для изучения государственного (башкирского) языка, – 237 часов: в 1
классе – 33 часа (1 час в неделю, 33 учебные недели), во 2 классе – 68 часов (2 часа в неделю, 34 учебные недели), в 3
классе – 68 часов (2 часа в неделю, 34 учебные недели), в 4 классе – 68 часов (2 часа в неделю, 34 учебные недели).
32.6. Содержание обучения в 1 классе.
32.6.1. Обучение грамоте.
32.6.1.1. Башкортостан – моя родина.
Развитие речи. Многонациональная Республика Башкортостан. Государственный башкирский язык.
Государственная символика Республики Башкортостан. Знакомство с учебником. Видеоролик о Башкортостане.
Основы лингвистических знаний. Общее представление о языке. Речь устная и письменная.
32.6.1.2. Учимся здороваться.
Развитие речи. Аудирование коротких реплик приветствий. Повторение за учителем речевых формулировок
приветствий. Работа с иллюстрациями, определение героев сказок.
Основы лингвистических знаний. Предложение и слово. Деление речи на предложения, предложения – на слова,
слов – на слоги с использованием графических схем.
32.6.1.3. Давайте познакомимся.
Развитие речи. Повторение слов приветствия. Аудирование короткого диалога. Изучение вопроса: «Как тебя
зовут?» («Һинең исемең нисек?»), составление ответа: «Меня зовут...» («Минең исемем...»).
Основы лингвистических знаний. Специфические звуки башкирского языка [һ, ғ, ҙ].
32.6.1.4. Я знакомлюсь.
Развитие речи. Счет 1–10. Аудирование коротких реплик. Изучение вопроса «Сколько тебе лет?», и составление
ответов: «Мне...лет».
Основы лингвистических знаний. Алфавит, изучение букв а, о, ы, э, в, обозначающих звуки, различающиеся в
башкирском и русском языках.
32.6.1.5. Я и моя семья.

Развитие речи. Аудирование диалога о семье. Изучение названий членов семьи. Чистоговорки со звуками [ө], [ү].
Составление предложений по сюжетной картине, составление схем слов и предложений, звуковой анализ слов.
Основы лингвистических знаний. Изучение произношения звуков [ә], [ө], [ү], [һ], определение на слух звука в
начале, середине и конце слова. Изучение букв Әә, Өө, Үү, Һһ.
32.6.1.6. Моя школьная жизнь.
Развитие речи. Аудирование текста о школе, классе. Лексика, обозначающая учебные принадлежности, цвета,
продукты. Изучение вопроса «Что ты любишь?», составление ответа: «Я люблю…». Формирование умения читать
слоги, слова.
Основы лингвистических знаний. Изучение произношения звуков [ғ], [ҡ], [ҙ], [ҫ], [ң], определение на слух звука в
начале, середине и конце слова. Изучение букв Ғғ, Ҡҡ, Ҙҙ, ҫ, ң.
32.6.1.7. Я люблю играть.
Развитие речи. Аудирование текста об игрушках. Усвоение лексических единиц по теме. Перевод реплик со
знакомой лексикой. Прочтение разных типов слогов.
Основы лингвистических знаний. Изучение дифтонгов: [йо], [йө], [йү]. Заполнение текста с пропусками слов.
32.6.1.8. Я изучаю живую природу.
Развитие речи. Аудирование текста о фруктах и овощах. Усвоение лексических единиц по теме «Мои любимые
овощи». Игра «Прятки». Составление предложений о временах года. Совершенствование умений разбираться в
правилах чтения: прочтение букв ә, ө, е в разных типах слога, дифтонгов [йы], [йе], [йо], [йө], [йү].
Основы лингвистических знаний. Изучение дифтонгов [йә], [йы], [йе]. Повторение ранее изученных дифтонгов.
32.7. Содержание обучения во 2 классе.
32.7.1. Будем знакомы.
Развитие речи. Аудирование короткого текста о знакомстве, составление реплик по этой теме. Активизация
изученных слов по теме «Знакомство», обогащение лексики новыми словами, знакомство с учебником, чтение слов,
предложений, стихов и коротких текстов. Чтение текстов (по указанию учителяи выборочно). Изучение игры
«Представь друга».
Усвоение вопросов «Һин кем?» («Ты кто?»), «Һеҙ кем?» («Вы кто?»), «Һинең исемең нисек?» («Как тебя зовут?»),
«Һеҙҙең исемегеҙ нисек?» («Как Вас зовут?»), «Уның исеме нисек?» («Как зовут его (её, их)?»), «Һин ҡайҙа йәшәйһең?»
(«Где ты живешь?»). Выполнение заданий на разных платформах (например, LearningApps, ЯКласс и другие) (далее –
платформы).

Основы лингвистических знаний. Звуки и буквы. Повторение алфавита, специфических звуков башкирского языка
[ә], [ө], [ү], [ҡ], [ғ], [ҫ], [ҙ], [һ], [ң]. Использование знаний алфавита при выполнении упражнений. Деление предложения
на слова, определение количества слов в предложении. Нахождение в слове согласных и гласных. Местоимение.
Личные, вопросительные. Употребление местоимений в речи.
32.7.2. Я люблю своих родных.
Развитие речи. Активизация изученных слов по теме «Семья», обогащение лексики новыми словами, составление
по образцу рассказов о членах семьи, аудирование текстов о семье, заполнение тестов о прослушанном. Чтение
диалогов, подбор вопросов к ответам, составление коротких диалогов с использованием изученной лексики.
Составление слов по данной словообразовательной модели и употребление в диалоге-расспросе по заданному образцу.
Составление предложений, коротких текстов по сюжетным картинам.
Основы лингвистических знаний. Словообразовательная модель: төҙөү и се, бейеү и се, теген и се, балыҡ и сы,
яҙыу и сы, ҡурай и сы. Притяжательные местоимения «Минең, һинең, уның» («Мой (моя), твой (твоя), его (её)»).
Притяжательные местоимения «Беҙҙең, һеҙҙең, уларҙың». («Наш (наша), ваш (ваша), их»). Синтаксис. Утвердительные и
вопросительные предложения, знаки препинания в конце предложений. Отличие группы слов, не составляющих
предложение. Выбор знака препинания в конце предложения. Составление простых предложений.
Выполнение заданий на платформах.
Знакомство с русско-башкирским и башкирско-русским словарями.
32.7.3. Моя школьная жизнь и увлечения.
Развитие речи. Активизация изученных слов по теме «Школа», обогащение лексики новыми словами, усвоение
вопросов «Минең мәктәбем ниндәй?» («Моя школа какая?»), «Яратҡан шөғөлөң ниндәй?» («Какое твое любимое
увлечение?») и ответов, составление по образцу маленьких текстов о любимых увлечениях, коротких диалоговрасспросов по заданному образцу. Развитие навыков аудирования по текстам о школьной жизни и увлечениях.
Выборочный пересказ текста. Проектная работа по предложенной теме, анализ и обобщение, представление своей
работы.
Основы лингвистических знаний. Морфология. Имя существительное. Группировка слов по частям речи.
Употребление существительных в речи. Различение имён существительных, отвечающих на вопросы «кем?» («кто?»)и
«нимә?» («что?»). Единственное и множественное число имён существительных. Изменение имён существительных по
числам и лицам.
32.7.4. Иду играть с друзьями.

Развитие речи. Аудирование текста про детские игры. Усвоение лексических единиц в соответствии с изучаемой
темой, вопросов «был нимә?» («что это?»), «был кем?» («кто это?»), «миңә нимә кәрәк?» («что мне нужно?»), «нимә
эшләргә?» («что делать?»), «нимә эшләй?» («что делает?»), «нимә эшләйбеҙ?» («что делаем?»), «ҡайҙа нимә эшләйем?»
(«где что делаю?»), «ҡайҙа нимә эшләйбеҙ?» («где что делаем?»), употребление выученных слов в речи, пересказ текста
по ключевым словам, составление коротких диалогов о совместных играх. Восстановление деформированных
предложений, повтор порядка слов в предложении.
Чтение текстов об охране здоровья. Знакомство с детской народной игрой (по выбору учителя).
Основы лингвистических знаний. Синтаксис. Главные члены предложения. Порядок слов в предложении. Глагол.
Умение распознавать глаголы, отвечающиена вопросы «Нимә эшләргә?» («Что делать?»), «Нимә эшләй?» («Что
делает?»), «Нимә эшләйбеҙ?» («Что делаем?»), «Ҡайҙа нимә эшләйем?» («Где что делаю?»), «Ҡайҙа нимә эшләйбеҙ?»
(«Где что делаем?»). Изучение словосочетаний «вопросительное слово куда? и глагол», «вопросительное слово откуда?
и глагол», «вопросительное слово где? и глагол», «вопросительное слово когда? и глагол?». Употребление глаголов в
речи.
32.7.5. Познаю окружающий мир.
Развитие речи. Аудирование, ответы на вопросы по содержанию прослушанного текста, обогащение лексики
новыми словами по теме. Усвоение вопросов «Ниндәй?» («Какой?», «Какая?», «Какое?»), «Ҡайҙа?» («Куда?»),
«Ҡайҙан»? («Откуда?», «Когда?»). Использование в репликах выученных слови фраз, чтение текстов, соотнесение
вопросов с ответами, рассказ по вопросам, по плану. Восстановление деформированных текстов, письмо словарных
диктантов.
Изучение названий деревьев, трав, насекомых, птиц в сравнении с русским языком. Совершенствование навыка
составления диалогических и монологических текстов по заданной ситуации и теме.
Основы лингвистических знаний. Имя прилагательное. Определение значений имён прилагательных и умение
употреблять их в речи. Различение имён прилагательных, отвечающих на вопросы «Ниндәй?» («Какой (-ая (-ое)?»).
Изучение словосочетаний «Вопрос куда и глагол?». «Вопрос откуда? и глагол», «Вопрос где? и глагол».
32.8. Содержание обучения в 3 классе.
32.8.1. Рады знакомству!
Развитие речи. Активизация изученных слов по теме, умение задавать вопрос «Һин ҡайҙан?» («Ты откуда?») и
отвечать на него, нахождение нужной информации, использование в речи готовых клише, правильное интонирование
предложений. Аудирование текстов о знакомстве. Дополнение предложений по прослушанному тексту. Чтение текстов в

учебнике, усовершенствование норм орфоэпического чтения. Восстановление деформированных текстов, заполнение
анкет.
Повторение изученных фраз, обогащение речи новыми словами, знакомство с персонажами детских произведений
(имя, возраст). Использование в речи типичных фраз башкирского речевого этикета. Развитие диалогической и
монологической форм речи.
Основы лингвистических знаний. Повторение видов предложений. Главные и второстепенные члены
предложения.
32.8.2. Я получаю знания.
Развитие речи. Активизация изученных слов в речи, аудирование текстов о школе, об уроках. Развитие
диалогической речи: составление диалогов по предложенной ситуации, трансформация диалогов: дополнение и
продолжение. Составление диалога побудительного характера. Рассказ по вопросам. Поиск информации в
предложенных учителем словарях.
Усвоение вопросительной формы «Нимәһеҙ?» («Без чего?»), развитие навыков правильного чтения. Выборочное
чтение, соблюдение орфоэпических норм башкирского языка. Интерактивные игры в портале «Мир родного языка».
Основы лингвистических знаний. Прямое и переносное значение слова. Синонимы. Антонимы. Омонимы.
32.8.3. Мир вокруг меня.
Развитие речи. Изучение новых слов, составление предложений об окружающем мире. Работа в парах: составление
вопросов и ответов по изученным текстам. Народный праздник «Карға буткаһы» («Воронья каша»).
Основы лингвистических знаний. Однокоренные слова. Имя существительное. Изменение по падежам.
32.8.4. Моё любимое время года.
Развитие речи. Знакомство с растениями, миром животных, природой Башкортостана. Изучение названий
деревьев, трав, насекомых, птиц в сравнении с русскими названиями. Развитие речи: составление монологов и диалогов
по готовым вопросам. Совершенствование навыков аудирования: прослушивание разножанровых текстов, определение
по ключевым словам содержания прослушиваемого текста. Чтение с правильной интонацией текстов о временах года,
пересказ по вопросам. Заполнение таблицы и анкеты о временах года, сезонных явлениях. Восстановление
деформированного текста. Изменение имён существительных по падежам, подбор правильных вариантов окончаний
слов в предложениях, совершенствование знаний на интерактивной доске. Праздник «Нардуған» («Святки»).
Основы лингвистических знаний. Имя существительное: изменение по падежам.
32.8.5. Мой гардероб.

Развитие речи. Изучение новых слов, обозначающих предметы гардероба, признаки предметов, использование
изученных слов в разговоре, составление диалогов и монологов с изученными словами. Употребление в диалогах союза
«потому что». Чтение текстов по теме, развитие навыков орфоэпического чтения текстов. Восприятие текста на слух,
заполнение анкет по прослушанному тексту. Составление коротких топиков о любимой одежде, описывание своей
одежды по предложенному шаблону и ключевым словам. Изучение вопроса «Сколько?», знакомство с количественными
числительными, повторение счета от 1 до 100. Детская игра «Йәшерәм яулыҡ» («Прячу платок»).
Основы лингвистических знаний. Имя прилагательное. Степени сравнения имён прилагательных. Местоимение.
Изменение местоимений по падежам. Имя числительное. Количественные числительные.
32.8.6. Я путешественник.
Развитие речи. Знакомство с новыми словами, обозначающими разные виды отдыха, активизация их в речи.
Аудирование текстов о путешествиях, определение по использованным глаголам времени путешествия. Составление по
предложенным репликам диалогов и топиков про путешествия. Беглое, правильное чтение текстов с соблюдением пауз и
интонации, поиск недостающей информации в разных источниках. Передача содержания прочитанного текста с
использованием иллюстраций, плана. Перевод с русского языка на башкирский язык адаптированных текстов.
Составление словосочетаний с использованием изученных времен глагола.
Основы лингвистических знаний. Глагол. Времена глагола: прошлое, настоящее, будущее. Изменение глаголов по
временам.
32.9. Содержание обучения в 4 классе.
32.9.1. Каждый день хожу в школу.
Развитие речи. Повторение пройденного материала, обмен репликами по теме, обогащение лексики новыми
словами по теме, употребление в диалогах выученных клише и дежурных фраз. Повторение общих сведений о
башкирском языке, о его месте в системе тюркских языков, о его статусе в Республике Башкортостан. Изучение вопроса
«Какой урок мне нравится?», обоснование своего ответа, составление предложений по схеме.
Знакомство с отрывками из произведений башкирских поэтов и писателей. Изучение правил орфоэпии
башкирского языка, общих сведений о лексике башкирского языка.
Знакомство со словами, отвечающими на вопросы «Кто?», «Что?», «Что я люблю читать?», «О чем мы
разговариваем в школе?», развитие монологической речи с использованием нужных форм слов, составление диалогов о
друзьях, описывание своих друзей, использование в речи имён существительных в единственном и во множественном
числах.

Основы лингвистических знаний. Повторение пройденного материала. Общие сведения о языке. Имя
существительное. Собственные и нарицательные имена существительные. Число имён существительных.
32.9.2. Я люблю свою семью.
Развитие речи. Аудирование текста о семье. Изучение новых терминов родства, расспрос имени, возраста
родственников, описание внешности, рассказ о своей семье. Определение значений слов по контексту или уточнение с
помощью словаря, Интернета и другие.
Чтение отрывков из произведений башкирских и русских поэтов и писателей. Знакомство с прилагательными,
характеризующими положительные качества ребенка. Составление вопросительного предложения с использованием
вопросительных местоимений «какой?», «который?», подготовка ответа на вопрос. Описание своего дома, комнаты,
употребление в речи имён прилагательных, умение задавать друг другу вопросы по теме урока, списывание текста с
доски. Умение поддерживать диалог, переспрашивать, использовать в речи выученные слова и формы слов, составлять
текст о своих домашних обязательствах с использованием русско-башкирского словаря. Праздник «Сөмбөлә» (праздник
урожая).
Основы лингвистических знаний. Имена существительные с аффиксами принадлежности. Повторение общих
сведений о степенях сравнения имён прилагательных. Правописание аффиксов имён прилагательных.
32.9.3. Рассказываю об Отчизне.
Развитие речи. Знакомство с новой лексикой, активизация её в речи. Составление текстов о своей улице, родном
доме, большой и малой Родине, о месте нашей планеты в Солнечной системе. Рассказ о любимых местах родного края, о
детях своего двора. Чтение произведений башкирских и русских поэтов и писателей, образцов башкирского фольклора.
Составление кратких текстов и диалогов по шаблону и без шаблона, умение выражать свои мысли. Детская игра
«Тирмә» («Юрта»).
Работа на разных платформах.
Основы лингвистических знаний. Местоимение. Повторение изученного материала о местоимениях. Личные,
указательные, притяжательные, вопросительные местоимения. Правила правописания местоимений.
32.9.4. Живу в деревне (городе).
Развитие речи. Освоение новых слов и словосочетаний по теме, знакомство с памятными местами Башкортостана,
Уфы. Умение строить беседу и диалоги о городской и деревенской жизни, составление связных текстов о деревне
(городе) проживания. Рассказы о городах и селах республики, о растениях сада и огорода.
Составление текстов о достопримечательностях своего района и республики с использованием выученных слов.

Работа на разных платформах.
Основы лингвистических знаний. Имя числительное (повторение изученного материала). Простые и составные
числительные. Разряды имён числительных: количественные, собирательные, порядковые. Правила правописания имён
числительных.
32.9.5. Обсуждаем погоду и времена года.
Развитие речи. Изучение растений и животных, занесенных в Красную книгу Башкортостана, названий времен
года. Усвоение новой лексики, работа по предложенным текстам, составление новых текстов о правилах поведения на
природе, об охране природы родного края. Зимние, весенние, летние, осенние развлечения детей. Беседы о традициях и
обычаях. Значение данных традиций в настоящее время.
Развитие навыков аудирования, правильного беглого чтения текстов, составления диалогов по теме.
Основы лингвистических знаний. Наречие. Отличие наречий от имён прилагательных.
32.9.6. Говорим о разном.
Развитие речи. Аудирование текстов о планах на будущее. Освоение новой лексики по теме, активизация их в
речи, составление текстов о планах на будущее, о своей мечте. Составление диалогов-расспросов по шаблону, с
использованием ключевых слов. Работа на разных платформах (LearningApps, Я Класс). Праздник «Сабантуй».
Основы лингвистических знаний. Глагол. Место глаголов в предложениях. Изменение глаголов по лицам.
32.9.7. Учусь покупать.
Развитие речи. Знакомство с названиями продуктов, одежды, усвоение этикетных правил при покупке товаров,
общение по данной теме. Рассказы о моде с использованием в речи глаголов настоящего времени. Работа по
предложенным диалогам, составление диалогов по образцу, активизация изученной лексики.
Соблюдение особенностей башкирского речевого этикета при общении. Создание текстов по предложенной теме.
Составление коротких рассказов с использованием плана и ключевых слов. Поиск разных источников информации,
использование схем, корректировка ошибок. Детская игра «Буяу һатам» («Продаю краски»).
Основы лингвистических знаний. Глагол. Отрицательная форма глагола. Временные формы глаголов. Повторение
пройденного материала за год.
32.10. Планируемые результаты освоения программы по государственному (башкирскому) языку на уровне
начального общего образования.
32.10.1. В результате изучения государственного (башкирского) языка на уровне начального общего образования у
обучающегося будут сформированы личностные результаты:

1) гражданско-патриотического воспитания:
становление ценностного отношения к своей Родине, в том числе через изучение государственного (башкирского)
языка, являющегося частью истории и культуры страны;
осознание своей этнокультурной и российской гражданской идентичности, понимание статуса государственного
(башкирского) языка в Российской Федерации и в субъекте;
сопричастность к прошлому, настоящему и будущему родного края, в том числе при работе с учебными текстами;
уважение к своему и другим народам России;
первоначальные представления о человеке как члене общества, о правах и ответственности, уважении и
достоинстве человека, о нравственно-этических нормах поведения и правилах межличностных отношений, через работу
с учебными текстами;
2) духовно-нравственного воспитания:
признание индивидуальности каждого человека;
проявление сопереживания, уважения и доброжелательности (в том числе с использованием языковых средств для
выражения своего состояния и чувств);
неприятие любых форм поведения, направленных на причинение физического и морального вреда другим людям
(в том числе связанного с использованием недопустимых средств языка);
3) эстетического воспитания:
уважительное отношение и интерес к художественной культуре, восприимчивость к разным видам искусства,
традициям и творчеству своего и других народов;
стремление к самовыражению в искусстве слова; осознание важности родного языка как средства общения и
самовыражения;
4) физического воспитания, формирования культуры здоровья и эмоционального благополучия:
соблюдение правил здорового и безопасного (для себя и других людей) образа жизни в окружающей среде (в том
числе информационной) в процессе языкового образования;
бережное отношение к физическому и психическому здоровью, выбор приемлемых способов речевого
самовыражения; соблюдение норм речевого этикета;
5) трудового воспитания:

осознание ценности труда в жизни человека и общества, ответственное потребление и бережное отношение к
результатам труда, навыки участия в различных видах трудовой деятельности, интерес к различным профессиям (в том
числе через примеры из учебных текстов);
6) экологического воспитания:
бережное отношение к природе, формируемое в процессе работы над текстами;
неприятие действий, приносящих вред природе;
7) ценности научного познания:
первоначальные представления о научной картине мира (в том числе первоначальные представление о системе
государственного (башкирского) языка);
познавательные интересы, активность, инициативность, любознательность и самостоятельность в познании (в том
числе познавательный интерес к изучению государственного (башкирского) языка).
32.10.2. В результате изучения государственного (башкирского) языка на уровне начального общего образования у
обучающегося будут сформированы познавательные универсальные учебные действия, коммуникативные
универсальные учебные действия, регулятивные универсальные учебные действия, умения совместной деятельности.
32.10.2.1. У обучающегося будут сформированы следующие базовые логические действия как часть
познавательных универсальных учебных действий:
сравнивать различные языковые единицы, устанавливать основания для сравнения языковых единиц,
устанавливать аналогии языковых единиц, сравнивать языковые единицы и явления государственного (башкирского)
языка с языковыми явлениями русского языка;
объединять объекты (языковые единицы) по заданному признаку;
определять существенный признак для классификации языковых единиц, классифицировать предложенные
языковые единицы;
находить закономерности и противоречия в языковом материале на основе предложенного учителем алгоритма
наблюдения;
выявлять недостаток информации для решения учебной и практической задачи на основе предложенного
алгоритма;
устанавливать причинно-следственные связи в ситуациях наблюдения за языковым материалом, делать выводы.
32.10.2.2. У обучающегося будут сформированы следующие базовые исследовательские действия как часть
познавательных универсальных учебных действий:

определять разрыв между реальным и желательным состоянием языкового объекта (речевой ситуации) на основе
предложенных учителем вопросов;
с помощью учителя формулировать цель, планировать изменения языкового объекта, речевой ситуации;
сравнивать несколько вариантов решения задачи, выбирать наиболее подходящий (на основе предложенных
критериев);
выполнять по предложенному плану проектное задание;
формулировать выводы и подкреплять их доказательствами на основе результатов проведенного наблюдения за
языковым материалом (классификации, сравнения, исследования);
прогнозировать возможное развитие процессов, событий и их последствия в аналогичных или сходных ситуациях.
32.10.2.3. У обучающегося будут сформированы умения работать с информацией как часть познавательных
универсальных учебных действий:
выбирать источник получения информации: словарь, справочник;
согласно заданному алгоритму находить информацию в предложенном источнике (словаре, справочнике);
распознавать достоверную и недостоверную информацию самостоятельноили на основании предложенного
учителем способа её проверки (с помощью словарей, справочников);
соблюдать с помощью взрослых (учителей, родителей, законных представителей) правила информационной
безопасности при поиске информации в Интернете (информации о написании и произношении слова, о значении слова,
о происхождении слова, о синонимах слова);
анализировать и создавать текстовую, видео-, графическую, звуковую информацию в соответствии с учебной
задачей;
самостоятельно создавать схемы, таблицы для представления лингвистической информации, понимать
лингвистическую информацию, зафиксированную в виде таблиц, схем.
32.10.2.4. У обучающегося будут сформированы умения общения как часть коммуникативных универсальных
учебных действий:
воспринимать и формулировать суждения, выражать эмоции в соответствии с целями и условиями общения в
знакомой среде;
проявлять уважительное отношение к собеседнику, соблюдать правила ведения диалога и дискуссии;
признавать возможность существования разных точек зрения;
корректно и аргументированно высказывать своё мнение;

строить речевое высказывание в соответствии с поставленной задачей;
создавать устные и письменные тексты (описание, рассуждение, повествование);
подготавливать небольшие публичные выступления;
подбирать иллюстративный материал (рисунки, фото, плакаты) к тексту выступления.
32.10.2.5. У обучающегося будут сформированы умения самоорганизации как части регулятивных универсальных
учебных действий:
планировать действия по решению учебной задачи для получения результата;
выстраивать последовательность выбранных действий.
32.10.2.6. У обучающегося будут сформированы умения самоконтроля как части регулятивных универсальных
учебных действий:
устанавливать причины успеха (неудач) учебной деятельности;
корректировать свои учебные действия для преодоления речевых и орфографических ошибок.
32.10.2.7. У обучающегося будут сформированы умения совместной деятельности:
формулировать краткосрочные и долгосрочные цели (индивидуальные с учётом участия в коллективных задачах)
в стандартной (типовой) ситуации на основе предложенного формата планирования, распределения промежуточных
шагов и сроков;
принимать цель совместной деятельности, коллективно выстраивать действия по её достижению (распределять
роли, договариваться, обсуждать процесс и результат совместной работы);
проявлять готовность руководить, выполнять поручения, подчиняться;
ответственно выполнять свою часть работы;
оценивать свой вклад в общий результат;
выполнять совместные проектные задания с использованием предложенных образцов.
32.10.3. Предметные результаты изучения государственного (башкирского) языка. К концу обучения в 1 классе
обучающийся научится:
различать звуки и буквы, характеризовать звуки башкирского языка: гласные, согласные: глухие (звонкие), парные
(непарные), группировать звуки по заданному основанию;
строить звуковую схему слова, схемы предложений;
определять основные для обучения грамоте понятия: слово, звук, звуки гласные и согласные, знак звука, квадрат,
кружок или буква;

называть буквы башкирского алфавита, сопоставлять специфические буквы и звуки башкирского языка с русским;
дописывать пропущенные слова в предложениях, текстах или диалогах;
разбираться в написании большой буквы в начале предложения и в именах собственных, точки в конце
предложения, вопросительного или восклицательного знака по интонации;
определять утвердительные, вопросительные и восклицательные предложения;
списывать текст на башкирском языке, вставлять в него слова в соответствии с решаемой задачей;
заполнять таблицу по образцу, простую анкету по образцу;
давать ответы на вопросы учителя, одноклассника;
воспринимать на слух и понимать объяснения учителя, содержание текстов, построенных на знакомом лексикограмматическом материале;
вести диалог (4–6 реплик) по предметным и сюжетным картинкам, по заданным ситуациям на изучаемые
лексические темы;
разбираться в правилах чтения и письма гласных букв ә, ө, е в открытом и закрытом типе слога, дифтонгов [йы],
[йе], [йо], [йө], [йү], [йә];
делить слова на слоги, определять количество слогов в слове;
соблюдать правильное ударение в словах и фразах, интонацию в целом;
правильно строить порядок слов в предложении;
использовать правила речевого этикета (на начальном уровне);
переводить реплики со знакомой лексикой с башкирского на русский язык;
воспроизводить наизусть произведения детского фольклора, стихи и песни;
составлять небольшие описания предмета, картинки по образцу;
отвечать на вопросы к тексту, картине.
32.10.4. Предметные результаты изучения государственного (башкирского) языка. К концу обучения во 2 классе
обучающийся научится:
использовать знание алфавита при выполнении упражнений;
выписывать из текста слова, словосочетания, простые предложения;
образовывать новые слова по заданным словообразовательным моделям (корень и окончания -сы, -се: балыҡ и сы,
яҙыу и сы, ҡурай и сы төҙөү и се, бейеү и се, теген и се);
восстанавливать слово, предложение, деформированный текст;

правильно определять главные члены предложения;
выбирать правильный знак препинания в конце предложения;
изменять имена существительные по числам и лицам;
различать разряды местоимений и правильно употреблять в речи;
определять значения и правильно употреблять имена прилагательные, глаголы в речи;
писать словарные диктанты;
списывать предложения с подстановкой нужных слов;
заполнять таблицы по образцу;
различать и понимать на слух звуки, звукосочетания, слова, предложения башкирского языка, интонацию и
эмоциональную окраску фраз;
кратко рассказывать о себе, своей семье, друге, школе;
составлять рассказ по картинке, по плану;
пересказывать текст, по ключевым словам, по плану, выборочно;
составлять диалоги и небольшие монологи;
задавать вопросы и отвечать на них.
32.10.5. Предметные результаты изучения государственного (башкирского) языка. К концу обучения в 3 классе
обучающийся научится:
строить словосочетания с существительными в родительном падеже;
различать синонимы, антонимы, омонимы;
находить необходимую информацию в различных словарях;
понимать прямое и переносное значение слов;
изменять местоимения по падежам;
определять различия имён прилагательных в русском и башкирском языках;
правильно употреблять в речи степени имён прилагательных;
изменять глаголы по временам (настоящее, прошедшее, будущее);
определять значения и правильно употреблять в речи количественные числительные;
различать главные и второстепенные члены предложения;
заполнять анкеты по прослушанному тексту;
понимать диалог из 3–6 предложений (реплик) и продолжать его;

дополнять предложения по прослушанному тексту;
вести диалог побудительного характера и строить монологические высказывания по пройденной теме;
выразительно читать небольшие тексты и понимать их содержание;
пересказывать текст по вопросам;
переводить предложенные предложения со знакомой лексикой с башкирского языка на русский;
работать с текстом: озаглавливать, составлять план к предложенным текстам;
писать короткое письмо другу (в рамках изученной тематики).
32.10.6. Предметные результаты изучения государственного (башкирского) языка. К концу обучения в 4 классе
обучающийся научится:
различать падежные формы имён существительных, аффиксы принадлежности;
различать порядковые, собирательные числительные, использовать их в речи;
различать простые и составные числительные, использовать их в речи;
отличать наречия от имён прилагательных;
различать временные формы глаголов, определять место глаголов в предложениях;
использовать в речи и при письме отрицательную форму глаголов;
составлять предложения по заданной схеме;
писать небольшие диктанты;
поддерживать диалог, переспрашивать, использовать в речи выученные слова и формы слов;
отвечать на изученные вопросы;
бегло читать с соблюдением правил орфоэпии;
определять значение слова по тексту или уточнять с помощью словаря, Интернета и другие;
составлять небольшие тексты и монологи по заданной теме;
писать короткие рассказы с использованием плана и ключевых слов;
использовать нормы речевого этикета в ситуациях учебного и бытового общения;
составлять текст с использованием русско-башкирского словаря о своих домашних обязательствах;
составлять тексты по теме с использованием выученных слов, изученных частей речи.

Тематик планлаштырыу
1 –се класс (34 сәғәт)
Тел бүлеге, тема

Телмәргә әҙерләү
курсы
(5 сәғәт)

Программа йөкмәткеһе

«Башҡортостан - минең тыуған
ерем».
Тел тураһында дөйөм төшөнсә

«Иҫәнләшергә өйрәнәбеҙ».
Һөйләү һәм яҙма телмәр

Уҡыусыларҙың төп эшмәкәрлек төрө
Уҡытыусы, дәреслек менән танышыу. Күп милләтле
Башҡортостан Республикаһы, дәүләт (башҡорт) теле
тураһында әңгәмә. Башҡортостан Республикаһының
һәм Рәсәй Федерацияһының дәүләт символдары
менән танышыу. Башҡортостан Республикаһы Рәсәй
Федерацияһы картаһында. Башҡортостан тураһында
видеоролик ҡарау.
Ҡыҫҡа сәләмләү репликаларын тыңлап аңларға
өйрәнеү. Сәләмләү һүҙҙәренә өйрәтеү, уҡытыусы
артынан телмәр формаларын ҡабатлау. Башҡорттарҙа,
рустарҙа, татарҙарҙа, сыуаштарҙа, удмурттарҙа,
мариҙарҙа, мордваларҙа һ.б. сәләмләү йолалары
тураһында мәғлүмәт. Башҡорт теленең үҙенсәлекле
өндәрен әйтергә өйрәнеү [һ, ғ, ҙ]. Рәсемдәрҙе ҡарау
һәм әкиәт геройҙарын билдәләү. Эш дәфтәрҙәрендә
яҙылған хәреф, биҙәк элементтарын яҙыу. Һөйләү һәм
яҙма телмәр араһындағы айырмаларҙы билдәләү.

«Әйҙәгеҙ, танышайыҡ». «Исемең
кем?» - һорауын үҙләштерергә һәм
яуап ҡорорға өйрәнеү. Һөйләм һәм
һүҙ

«Әйҙәгеҙ, танышайыҡ». һорауын
үҙләштереү. Яуап бирергә өйрәнеү.
Ижек, өн һәм хәреф

«Әйҙәгеҙ, танышайыҡ». «Был кем?»,
«Был нимә?» Башҡорт теленең
үҙенсәлекле өндәре [ә, ө, ү]

Мин танышам
(5 сәғәт)

Алфавит.
Аа хәрефен өйрәнеү

Танышыу репликаларын аңларға өйрәнеү. Уҡытыусы
артынан телмәр клишеларын ҡабатлау. Тексты
һөйләмдәргә, һөйләмдәрҙе һүҙҙәргә, һүҙҙәрҙе
ижектәргә тарҡатыу. «Исемең кем?» тигән һорауҙы
өйрәнеү, яуап ҡороу. Башҡорттарҙа танышыу
йолалары тураһында мәғлүмәт. Һөйләмдәрҙә һүҙҙәр
һанын билдәләү.
Ҡыҫҡа ғына танышыу диалогтарын тыңлап аңларға
өйрәнеү. «Һин кем?» һорауын үҙләштереү һәм яуап
ҡайтарырға өйрәнеү. Һүҙҙәрҙе ижектәргә бүлеү,
һүҙҙәге ижектәр һанын билдәләү, айырым өндәрҙе
(һуҙынҡылар һәм тартынҡылар) айырыу. Һүҙҙә өндәр
һанын, уларҙың характерын, эҙмә-эҙлелеген билдәләү,
схема-моделен төҙөү.
«Һин кем?» тигән һорауын өйрәнеү, яуап төҙөү,
телмәрҙе әүҙемләштереү. Башҡорт теленең үҙенсәлекле
һуҙынҡы өндәрен өйрәнеү [ә, ө, ү]. Өндәрҙе характер
билдәләре (айырым һәм һүҙ составында, төрлө
позицияларҙа) буйынса билдәләү, хәрефтәр менән
тамғалау. Дәреслектең һүрәттәре менән эшләү, сюжет
нигеҙен асыҡлау, һүрәттең һәр персонажын табыу һәм
билдәләү. Рәсемдәр буйынса ҡыҫҡа һөйләмдәр төҙөү,
уларҙы төҙөлгән схемалар менән сағыштырыу.

Дәрес темаһы буйынса диалог тыңлау. Дәреслектең
иллюстрациялары менән эш. «Хәйерле көн!»,

«Осрашҡанға тиклем!» телмәр клишеларын
үҙләштереү, уларҙы телмәрҙә әүҙемләштереү. Башҡорт
теленең алфавиты менән танышыу. А хәрефен өйрәнеү,
башҡорт һәм рус телдәрендә был өндәрҙең
әйтелешендә айырмаларҙы билдәләү, һүҙҙең өн
схемаһын төҙөү. Эш дәфтәрҙәрендә Аа хәрефен яҙыу.

«Һау булығыҙ!».
Оо хәрефен өйрәнеү

Ыы хәрефен өйрәнеү

Ээ хәрефен өйрәнеү

Иҫәнләшеү һәм хушлашыу: «Сәләм!», «Һау
булығыҙ!». Телмәр клишеһын ҡулланыу, телмәр
этикеты ҡағиҙәләрен үҙләштереү.
Оо хәрефен өйрәнеү, башҡорт һәм рус телдәрендә
был өндәрҙең әйтелешендә айырмаларҙы билдәләү,
һүҙҙең өн схемаларын төҙөү. Эш дәфтәрҙә Оо хәрефен
яҙыу. Дәреслек буйынса әкиәт иллюстрациялары
менән эшләү.
Танышыу тураһындағы диалогтар тыңлау, һорауҙарға
яуап биреү. Парлап яңы диалог төҙөү. Башҡорт
теленең яңы үҙенсәлекле өндәре менән танышыу: ғ, ҫ,
ң, әйтелештәрен нығытыу. Ыы хәрефен өйрәнеү, был
өндө әйтеүҙә башҡорт һәм рус телдәрендәге
айырмаларҙы билдәләү. Һүҙҙәрҙең, һөйләмдәрҙең
схемаларын төҙөү. Эш дәфтәрҙәрендә Ыы хәрефен
яҙыу, төрлө эштәрҙе башҡарыу.
Танышыу тураһында ҡыҫҡа репликаларҙы тыңлау,
яңы лексиканы үҙләштереү. «Һиңә нисә йәш?»
һорауын өйрәнеү һәм «Миңә... йәш» тип яуап төҙөү,
телмәрҙе әүҙемләштереү. Башҡорт теленең
үҙенсәлекле өндәрен ҡабатлау. 1 - 10 иҫәбен өйрәнеү.
Ээ хәрефен өйрәнеү, башҡорт һәм рус телдәрендә был

өндәрҙең әйтелешендә айырмаларҙы билдәләү. Һүҙҙең
өн схемаһын, һөйләмдәр схемаһын төҙөү. Өйрәнелгән
хәрефте яҙыу, эш дәфтәрҙәрендәге эштәрҙе
башҡарыу.

Вв (у)хәрефен өйрәнеү
Телмәр үҫтереү

Мин һәм минең
ғаиләм
(5сәғәт)

Сюжетлы картина буйынса һөйләмдәр төҙөү,
өйрәнелгән һүҙҙәрҙе, өндәрҙе ҡабатлау, уҡытыусы
тәҡдим иткән һөйләмдәрҙең схемаларын төҙөү. Вв
хәрефен өйрәнеү, башҡорт һәм рус телдәрендә был
өндәрҙең әйтелештәге айырмаларҙы билдәләү, эш
дәфтәрҙәрендә яҙыу, бирелгән күнегеүҙәрҙе эшләү.

Әә хәрефен өйрәнеү

2-3 репликанан торған ҡыҫҡа диалогты тыңлау,
йөкмәткеһе тураһында әңгәмәләшеү. Тема буйынса
яңы һүҙҙәр менән танышыу, телмәрҙә үтелгән
лексиканы әүҙемләштереү. Өлгө буйынса үҙе
тураһында топик төҙөргә өйрәнеү. [Ә] өнөн өйрәнеү,
һүҙ башында, уртаһында һәм аҙағында өндәрҙең
урынын билдәләү. Өйрәнелгән хәрефте эш
дәфтәрҙәрендә яҙыу. Парҙарҙа һүҙҙәрҙең схемаһын
төҙөү, эштәрҙе баһалау.

Өө хәрефен өйрәнеү

Ғаилә тураһында диалогты диалогты тыңлау,
йөкмәткеһе тураһында әңгәмәләшеү. Ғаилә
ағзаларының исемдәре менән танышыу, телмәрҙә яңы
һүҙҙәрҙе әүҙемләштереү. Өйрәнелгән башҡорт
алфавиты хәрефтәрен ҡабатлау. Өө хәрефен өйрәнеү,
эш дәфтәрҙәрендә хәрефте яҙыу. Һүҙ схемаларын
төҙөү буйынса төркөмдәрҙә эш.

Үү хәрефен өйрәнеү

Ғаилә тураһында ҡыҫҡа репликаларҙы тыңлау,
репликаларҙың йөкмәткеһе буйынса һорауҙарға яуап
биреү. Тема буйынса өйрәнелгән һүҙҙәрҙе ҡабатлау,
телмәрҙә лексиканы әүҙемләштереү. Үҙ ғаиләһе
тураһында һөйләмдәр төҙөү, өйрәнелгән хәрефтәрҙе
ҡабатлау. Үү хәрефен өйрәнеү, эш дәфтәрҙәрендә
хәрефте яҙыу. [Ү] өнө булған тиҙәйткестәрҙе
ҡабатлау. Дәреслектең иллюстрациялары менән
эшләү.

Һһ хәрефен өйрәнеү

Дәрес темаһы буйынса аудиотексты тыңлау,
йөкмәткеһе тураһында һорауҙарға яуап биреү. Яңы
һүҙҙәр менән танышыу, телмәрҙә яңы лексиканы
әүҙемләштереү. Үҙ ғаиләһе тураһында өлгөгә таянып
һөйләмдәр төҙөү. Һһ (әйтелештә х өнө менән
сағыштырыу) хәрефен өйрәнеү. Өйрәнелгән хәрефте
эш дәфтәрҙәрендә яҙыу. Һүҙҙәр һәм һөйләм
схемалары төҙөү, эш дәфтәрҙәрендә эштәрҙе
башҡарыу.

Телмәр үҫтереү

Мәктәптәге
тормошом

Ғғ хәрефен өйрәнеү

Төркөмдә эш: сюжетлы картина буйынса һөйләмдәр,
һүҙҙәр һәм һөйләмдәрҙең схемаһын төҙөү, һүҙҙәргә өн
анализы яһау. Ғаилә тураһында диалог һәм 2-3
һөйләмдән торған ҡыҫҡа монолог ҡороу. Ғаилә
тураһында проект төҙөү.
Ғаилә ағзалары тураһында аудиояҙма тыңлау,
тыңлаған текст буйынса һорауҙарға яуап биреү. Тема

(7 сәғәт)

Ҡҡ хәрефен өйрәнеү

Ҙҙ хәрефен
өйрәнеү

Ҫ хәрефен
өйрәнеү

буйынса яңы һүҙҙәр менән танышыу. Бирелгән клише
буйынса ҡыҫҡа диалогтар ҡороу, һорауҙар һәм уға
яуаптар. Ғғ хәрефе менән танышыу, эш
дәфтәрҙәрендә өйрәнелгән хәрефте яҙыу. Таныш
хәрефтәр менән ижектәр уҡыу, һүҙҙәрҙең өн моделен
төҙөү.
Мәктәп тураһындағы тексты тыңлап аңлау,
тыңланған текст буйынса һорауҙарға яуап биреү.
Тема буйынса яңы һүҙҙәр менән танышыу, уларҙы
телмәрҙә әүҙемләштереү. Бирелгән өлгө буйынса
ҡыҫҡа диалогтар ҡороу, һорауҙарға яуап биреү. Ҡҡ
хәрефе менән танышыу, эш дәфтәрҙәрендә
өйрәнелгән хәрефте яҙыу. Ижектәр һәм һүҙҙәр уҡыу,
дәреслектең һүрәттәре менән эшләү.
Класс тураһындағы тексты тыңлау, йөкмәткеһе
буйынса һорауҙар. Уҡыу-уҡытыу кәрәк-яраҡтарын
белдереүсее яңы һүҙҙәр менән танышыу, уларҙы
телмәрҙә әүҙемләштереү. Бирелгән клише буйынса
ҡыҫҡа диалог ҡороу, тема буйынса һорауҙарға яуап
биреү. Ҙҙ хәрефен
эш дәфтәрендә яҙыу. Тренажер ярҙамында ижектәр
уҡыу.
Төҫтәрҙе аңлатҡан яңы һүҙҙәр менән танышыу,
уларҙы телмәрҙә әүҙемләштереү. Бирелгән клише
буйынса ҡыҫҡа диалог ҡороу, ҫ хәрефен өйрәнеү, эш
дәфтәрҙәрендә яҙыу. Дөрөҫ уҡыу күнекмәләрен
үҫтереү. Үҙ эшеңде һәм класташтарыңдың эшен
баһалау.

Ң хәрефен өйрәнеү

Өйрәнелгән өн-хәрефтәрҙе ҡабатлау

Телмәр үҫтереү

Мин уйнарға
яратам.
(4 сәғәт)

[ЙО] дифтонгы

Аудиотекст тыңлап, йөкмәткеһе тураһында
әңгәмәләшеү. Өйрәнелгән лексиканы файҙаланып,
тема буйынса диалог төҙөү. Дәреслектәге тексты
уҡыу, [ң] өнө менән танышыу. Эш дәфтәрҙәрендә ң
хәрефен яҙыу, тәҡдим ителгән эштәрҙе башҡарыу.Үҙ
эшеңде һәм класташтарыңдың эшен баһалау.
Тема буйынса яңы һүҙҙәр менән танышыу. Аҙыҡтүлек тураһында һөйләмдәр төҙөгәндә яңы һүҙҙәрҙе
әүҙемләштереү. Бирелгән клише буйынса ҡыҫҡа
диалог, «Нимә яратаһың?» тигән һорауҙы үҙләштереү
һәм «Мин яратам...» тигән яуап төҙөү. Өйрәнелгән
хәрефтәр менән һүҙҙҙәрҙе эш дәфтәрҙәренә яҙыу.
Төркөмдәрҙә эш: яратҡан ризығың тураһында
һораулама үткәреү. Мәктәп тормошо тураһындағы
текстар тыңлау, һорауҙарға яуап биреү. Үҙ эшеңде
һәм класташтарыңдың эшен баһалау.
Дәреслектәге сюжетлы һүрәттәр буйынса һөйләмдәр
төҙөү. Өйрәнелгән һүҙҙәрҙе, өндәрҙе, хәрефтәрҙе
ҡабатлау. Башҡорт телендә бирелгән һөйләмдәрҙең
схемаһын төҙөү. Диалогтарҙы тулыландырыу йәки
дауам итеү. Уҡытыусы тәҡдим иткән анкетаны
тултырыу. Үҙ эшеңде һәм класташтарыңдың эшен
баһалау.
Уйынсыҡтар тураһындағы тексты тыңлап аңлау. Тема
буйынса яңы һүҙҙәр менән танышыу, яңы лексиканы
телмәрҙә әүҙемләштереү. Бирелгән клише буйынса
ҡыҫҡа диалогтар ҡороу. [ЙО] дифтонгыһы менән
өйрәнелгән һүҙҙәрҙе эш дәфтәрҙәрендә яҙыу.

[ЙӨ] дифтонгы

[ЙҮ] дифтонгы

Телмәр үҫтереү

Йәнле тәбиғәтте
өйрәнәм
(4 сәғәт)

[ЙӘ] дифтонгы

[ЙЫ] дифтонгы

Дәреслектә һүҙҙәр һәм һөйләмдәр уҡыу. Үҙ эшеңде
һәм класташтарыңдың эшен баһалау.
Уйынсыҡтар тураһында йырҙар тыңлау. Йөкмәткеһе
буйынса һорауҙар һәм яуаптар биреү. Дәреслектәге
текстарҙы уҡыу. [ЙӨ] дифтонгы менән эш
дәфтәрҙәрендә тәҡдим ителгән эштәрҙе башҡарыу.
Тексҡа төшөп ҡалған һүҙҙәрҙе өҫтәү. Үҙ эшеңде һәм
класташтарыңдың эшен баһалау.
Уйындар хаҡында диалогты тыңлап аңлау, уйнарға
саҡырырға өйрәнеү. Тема буйынса яңы һүҙҙәр менән
танышыу, телмәрҙә әүҙемләштереү. Диалогтарҙы
тулыландырыу. Дәреслектәге тексты уҡыу. ЙҮ
дифтонгы менән һүҙҙәрҙе яҙыу. Башҡорт теленән рус
теленә таныш лексикалы тексты тәржемә итеү.
«Хәрәкәтле уйындар» сюжетлы һүрәттәр буйынса
ҡыҫҡа диалогтар төҙөү. Өйрәнелгән һүҙҙәрҙе,
өндәрҙе, хәрефтәрҙе ҡабатлау. Башҡорт телендә
һөйләмдәрҙең схемаһын төҙөү. Үтелгән темалар
буйынса һөйләшеүҙә ҡатнашыу.
Тәбиғәт тураһында текстар тыңлау, йөкмәткеһе
буйынса һорауҙарға яуап биреү - фекер алышыу. Тема
буйынса яңы һүҙҙәр менән танышыу, йыл миҙгелдәре
тураһында һөйләмдәр төҙөгәндә уларҙы телмәрҙә
әүҙемләштереү. Яңы һүҙҙәрҙе файҙаланып, ҡыҫҡа
диалог ҡороу. Эш дәфтәрҙәренә [ЙӘ] дифтонгы
менән һүҙҙәр, һөйләмдәр яҙыу. «Йәшенмәк» уйынын
өйрәнеү.
«Минең яратҡан йәшелсәм» темаһы буйынса лексик

берәмектәрҙе үҙләштереү, ятланған һүҙҙәрҙе телмәрҙә
ҡулланыу. «Нимә яратаһың?» тигән һорауға яуап
бирергә өйрәнеү. Һүҙҙәрҙең [ЙЫ] дифтонгыһы менән
дөрөҫ яҙылышы. Парлап эшләү: яратҡан йәшелсә
тураһында диалогты тулыландырыу. Дәреслек
буйынса тексты һайлап уҡыу.

[ЙЕ] дифтонгы

Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе

Белемде контролләү һәм өйрәнелгәндәрҙе ҡабатлау.
Телмәр үҫтереү. 2 сәғ.

Йәшелсә һәм емештәр тураһындағы тексты тыңлап
аңлау, тыңланған текст буйынса һорауҙарға яуап
биреү. Лексик берәмектәрҙе өйрәнелгән темаға
ярашлы үҙләштереү, ятлаған һүҙҙәрҙе телмәрҙә
ҡулланыу, эш дәфтәрҙәрендә һүҙҙәр, һөйләмдәр яҙыу.
Парҙарҙа эшләү: яратҡан емеш-еләк тураһында
шаблон буйынса һорау-яуап биреү. Текстарҙы
уҡығанда баҫым һәм паузаларҙы иҫтә тотоу мотлаҡ..
Яратҡан емештәр тураһындағы тексты тыңлап аңлау,
текст буйынса һорауҙарға яуап биреү. Тема буйынса
яңы һүҙҙәр менән танышыу, тикшерелгән лексиканы
файҙаланып, үҙенең дүрт аяҡлы дуҫтары тураһында
һөйләмдәр төҙөү. Яңы һүҙҙәрҙе файҙаланып, ҡыҫҡа
диалог ҡороу. Эш дәфтәрҙәрендә күрһәтелгән схема
буйынса һөйләмдәр яҙыу. Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибен
өйрәнеү. План буйынса дуҫ хаҡында һөйләргә
өйрәнеү. «Минең яратҡан бесәйем» (эт, тутыйғош...)
темаһына проект төҙөү.
Өйрәнелгән материалды ҡабатлау. Контроль эш
эшләү. Хаталар өҫтөндә эш.

Резерв сәғәттәр -2
сәғәт
2-се класс (34 сәғәт)
Тел бүлеге, тема

Программа йөкмәткеһе

Уҡыусыларҙың төп эшмәкәрлек төрө

Таныш булайыҡ!
(5 сәғәт)

Үтелгәнде ҡабатлау.
Алфавит.
Башҡорт теленең үҙенсәлекле
өндәре: [ә], [ө], [ү], [ҡ], [ғ],
[ҫ], [ҙ], [һ], [ң].
Һөйләмдәрҙе һүҙҙәргә бүлеү,
һөйләмдәге һүҙҙәр һанын билдәләү.
Яңғыҙлыҡ исемдәрҙең яҙылышы.

«Әйҙә, танышайыҡ! Минең исемем...» Этикет
ҡағиҙәләрен үҙләштереү. Дәреслектәге текстарҙы
уҡыу, һорауҙарға яуап биреү. Эш дәфтәрҙәрендә
эштәрҙе башҡарыу. Башҡорт теленең үҙенсәлекле
өндәрен һәм алфавитын ҡабатлау. Һөйләмдәрҙе
һүҙҙәргә бүлеү, һөйләмдә һүҙҙәр һанын билдәләү.
Һөйләм башында һәм яңғыҙлыҡ исемдәрҙә ҙур
хәрефтең яҙылыуын ҡабатлау.

Зат алмаштары

Танышыу тураһындағы тексты тыңлап аңлау,
тыңланған текстың йөкмәткеһе буйынса һорауҙарға
яуаптар. «Һин кем?» («Һеҙ кем?») һорауҙарын
үҙләштереү, 2-3 репликанан торған яуаптар төҙөү.
Һорау һәм раҫлау һөйләмдәренең интонацияһын
ҡабатлау. Дәреслектәге тексты уҡыу, эш
дәфтәрендәге эштәрҙе башҡарыу. Модель буйынса
яңы һүҙҙәр төҙөү: тамыр+ялғау: -сы, -се .
“Танышыу” темаһы буйынса диалогты тыңлау,
тыңлаған текстың йөкмәткеһе буйынса һорауҙарға
яуаптар. «Һинең исемең нисек?» тигән һорауҙы
ҡабатлау («Исемең кем?»), «Һеҙҙең исемегеҙ нисек?»

(«Исемегеҙ кем?»), яуап ҡайтарыу һәм репликаларҙа
әүҙемләштереү. Дәреслектең тексы өҫтөндә эшләү, эш
дәфтәрендәге эштәрҙе башҡарыу. Һөйләм башында
һәм яңғыҙлыҡ исемдәрҙә баш хәрефте дөрөҫ яҙыу
ҡағиҙәләрен ҡабатлау. Текста алмаштарҙы табыу.
Танышыу тураһында тексты тыңлап аңлау. «Уның
(уларҙың) исеме нисек?» һорауын үҙләштереү, яуап
бирергә өйрәнеү. Өлгө буйынса үтелгән лексиканы
ҡулланып ҡыҫҡа диалог төҙөү. Һиҙемләп аңлау
күнекмәһен үҫтереү. Дәреслектәге текстар өҫтөндә
эшләү, “Дуҫың менән таныштыр” уйынын өйрәнеү.

Һорау алмаштары

Мин
туғандарымды
яратам
(5 сәғәт)

Эйәлек алмаштары
«Минең, һинең, уның»

Балаларҙың танышыу тураһында диалогын тыңлап
ҡарау, текстың йөкмәткеһе өҫтөндә эшләү. «Һин
ҡайҙа йәшәйһең?» һорауын үҙләштереү, яуап төҙөү,
репликаларҙа әүҙемләштереү. Дәреслектәге тексты
уҡыу, һорауҙарға яуап биреү. Уҡытыусы тәҡдим
иткән диалогты үҙгәртеү. Уҡытыусы менән
әҙерләнгән эштәрҙе төрлө платформаларҙа башҡарыу.
Эштәрҙе баһалау.
Яңы һүҙҙәр менән танышыу, телмәрҙә эйәлек
алмаштарын дөрөҫ ҡулланыу, һүҙҙәрҙе,
һөйләмдәрҙе, бәләкәй (2 - 3 һөйләмдән торған)
текстарҙы күсереп яҙыу. Телмәрҙә өйрәнелгән
һүҙҙәрҙе ҡулланып, өлгө буйынса ғаилә ағзалары
тураһында текст төҙөү.

Эйәлек алмаштары «Беҙҙең, һеҙҙең,
уларҙың»

Һүҙьяһалыш моделе: төҙөү + се,
бейеү + се, теген + се

Һүҙьяһалыш моделе: балыҡ + сы,
яҙыу + сы, ҡурай + сы

Телмәр үҫтереү
Мәктәптәге
тормошом һәм
мауығыуҙарым
( 6 сәғәт)

Исем. Исемдәрҙең һан менән
үҙгәреүе: уҡыусы + лар, китап + тар

Ғаилә тураһындағы тексты тыңлап аңлау, тыңланған
текст буйынса тест тултырыу, эйәлек алмаштарын
телмәрҙә ҡулланыу. Тексты алгоритм буйынса
күсереп яҙыу. Туғандар тураһында ҡыҫҡа диалог
ойоштороу. Йүгерек уҡыу күнекмәһен үҫтереү.
Яратҡан ғаилә ағзалары хаҡында диалог тыңлау,
ишетелгәндең мәғәнәһе буйынса һорауҙарға яуап
биреү. Дәреслектәге тексты уҡыу, текстан һуңғы
эштәрҙе башҡарыу. Һүҙьяһалыш моделе буйынса
һүҙҙәрҙең яһалышын ҡабатлау һәм уларҙы диалогһорауҙа ҡулланырға өйрәтеү. Өйрәнелгән һүҙҙәр һәм
һөйләмдәрҙе эш дәфтәрҙәренә яҙыу
Туғандар тураһындағы тексты тыңлау, тыңлаған
текст буйынса һорауҙарға яуап биреү. Һүҙьяһалыш
моделдәрен ҡабатлау. Өйрәнелгән тема буйынса яңы
лексик берәмектәрҙе үҙләштереү, телмәрҙә
әүҙемләштереү. Эш дәфтәрҙәрендәге эштәрҙе
башҡарыу. Дәреслектәге тексты уҡыу, һорауҙарға
яуап биреү. Дәрестәге эште баһалау.
Ҡыҫҡа текстарҙа, диалогтарҙа өйрәнелгән һүҙҙәрҙе
ҡабатлау, схемаға ярашлы. һөйләмдәр төҙөү.
Төркөмдәрҙә проект өҫтөндә эш. Уҡытыусы менән
әҙерләнгән эштәрҙе төрлө платформаларҙа башҡарыу.
Мәктәп тормошо тураһындағы текстарҙы тыңлау,
тыңланған текстарҙың йөкмәткеһе буйынса эш.
«Минең мәктәбем ниндәй?», «Ниндәй яратҡан
шөғөлөң бар?» һорауҙарын үҙләштереү, яуаптар
төҙөү, телмәрҙе әүҙемләштереү. Тема буйынса яңы

Исемдәрҙең күплек формаһы: ҡәләм
+ дәр, дәфтәр + ҙәр

Исемдәрҙең зат менән үҙгәреүе

һүҙҙәр менән танышыу, бирелгән өлгө буйынса ҡыҫҡа
диалог-һорауҙар төҙөү. Өйрәнелгән һүҙҙәр,
һөйләмдәрҙе эш дәфтәрҙәрендә яҙыу. Исемдәрҙең
күплек формаһы менән танышыу: парта лар, тәҙрәләр,
дәрес тәр
Өйрәнелгән тема буйынса һорауҙарға яуаптар биреү,
тәҡдим ителгән диалогты ҡыҫҡартыу. Парҙарҙа
яратҡан шөғөл тураһындаһөйләшеү. Исемдәрҙең һан
менән үҙгәреүен нығытыу. Тексты орфоэпия
ҡағиҙәләрен үтәп уҡыу.
Мәктәп тормошо хаҡында шиғырҙарҙы тыңлау, текст
буйынса һорауҙарға яуап биреү. Яңы һүҙҙәр менән
танышыу, өйрәнелгән һүҙҙәрҙе һорауҙарҙа дөрөҫ
ҡулланыу. Таныш лексиканы файҙаланып яуап биреү,
бәләкәй текстарҙы күсереп яҙыу. Исемдәрҙе зат менән
үҙгәртеү. Үҙенең класы тураһында ҡыҫҡа репликалар
яҙыу.
Башҡорт халыҡ әкиәтен тыңлап аңлау, төп
геройҙарҙы хәтерҙә ҡалдырыу. Уҡытыусы тәҡдим
иткән ситуацияға ярашлы һорауҙар һәм яуаптар
төҙөү. Тема буйынса яңы һүҙҙәр менән танышыу.
Яратҡан предмет тураһында ҡыҫҡа диалог
ойоштороу. Исемдәрҙе зат менән үҙгәртеү һәм
һүҙбәйләнештәр төҙөү.
Мәктәптәге тәнәфес тураһындағы тексты тыңлап
аңлау, тыңланған текст буйынса һорауҙар һәм яуаптар
биреү. Исемдәрҙең зат менән үҙгәреүен ҡабатлау.
Өлгө буйынса үҙе, мауығыуҙары тураһында бәләкәй

генә текстар яҙыу. Дәреслектәге тексты уҡыу, дөрөҫ
уҡыу оҫталығын үҫтереү.

Белемде контролләү

Дуҫтарым менән
уйнарға сығам
(7 сәғәт)

Һөйләмдең баш киҫәктәре

Һөйләмдең баш киҫәктәре

Һөйләмдә һүҙҙәр тәртибе

Уҡытыусы тәҡдим иткән тема буйынса проект эше
эшләү. Төрлө сығанаҡтарҙан мәғлүмәт эҙләргә,
анализларға, дөйөмләштерергә өйрәтеү.
Проекттарҙы яҡлау, һорауҙарға яуап биреү, баһалау.
Дуҫтар менән уйындар тураһындағы тексты тыңлап
аңлау. Өйрәнелгән темаға ярашлы лексик
берәмектәрҙе үҙләштереү. Телмәрҙә ятланған һүҙҙәрҙе
әүҙемләштереү. «Был нимә?», « Нимә ул?», «Был
кем?», «Быныһы кем?» һорауҙарын үҙләштереү,
яуаптар төҙөү, репликаларҙа әүҙемләштереү. Эш
дәфтәрҙәрендәге эштәрҙе башҡарыу. Төрлө
платформаларҙа тәҡдим ителгән күнегеүҙәрҙә
һөйләмдәрҙең баш киҫәктәрен табыу.
“Ҡуян һәм терпе” башҡорт әкиәтен тыңлау,
әңгәмәләшеү, тыңланған текстың йөкмәткеһе
буйынса эш. Тәҡдим ителгән өлгө буйынса яратҡан
уйындар хаҡында һөйләшеү, телмәрҙә өйрәнелгән
һүҙҙәрҙе ҡулланыу. «Миңә нимә кәрәк?» һорауына
яуап биреү, парҙарҙа диалог төҙөү. Кәрәкле һүҙҙәр
ҡуйып, һөйләмдәрҙе күсереп яҙыу. Һөйләмдең баш
киҫәктәрен билдәләү.
“Төлкө менән әтәс” рус халыҡ әкиәтен
тыңлау,тыңланған текстың йөкмәткеһе буйынса эш.
Башҡорт телендә юҡлыҡ формалары менән танышыу,
репликаларҙа әүҙемләштереү. Төркөмдәрҙә эш:

деформацияланған һөйләмдәрҙе тергеҙеү, һөйләмдә
һүҙҙәр тәртибен ҡабатлау. Тасуири уҡыу
күнекмәләрен үҫтереү.

Ҡылым тураһында төшөнсә.
«Нимә эшләргә?», «Нимә эшләй,
«Нимә эшләйбеҙ?» һорауҙары

Ҡылым.
«Ҡайҙа нимә эшләйем?», «Ҡайҙа
нимә эшләйбеҙ?» һорауҙары

Тирә-яҡ донъяны
өйрәнәм
(7 сәғәт)

Сифат. «Ниндәй?» һорауы

“Аҡ тирәк, күк тирәк” уйыны тураһындағы тексты
тыңлау, йөкмәткеһен асыҡлау. «Нимә эшләргә?»,
«Нимә эшләй?», «Нимә эшләйбеҙ?», «Ни эшләйбеҙ?»
һорауҙарын үҙләштереү. Бирелгән форма буйынса
һөйләмдәр төҙөү. Өйрәнелгән темаға ярашлы лексик
берәмектәрҙе үҙләштереү. Тексты һөйләргә өйрәнеү.
Дәрестәге эшкә үҙбаһа һәм иптәштәренең эшенә баһа
биреү.
.
«Ҡайҙа нимә эшләйем?», «Ҡайҙа нимә эшләйбеҙ?»
һорауҙарын үҙләштереү, үтелгән һүҙҙәрҙе файҙаланып
яуап бирергә өйрәнеү. Яңы һүҙҙәр менән танышыу,
бергә уйнаған уйындар тураһында ҡыҫҡа диалог
ҡороу. Эш дәфтәрҙәрендә темаға ҡағылышлы һүҙҙәр,
һөйләмдәр яҙыу.
Тексты дөрөҫ интонация менән уҡыу күнекмәһен
үҫтереү. Таҡтанан күсереп яҙыу алгоритмы менән
танышыу.
Балалар уйындары тураһында текстар тыңлау,
тыңлаған текстың йөкмәткеһе буйынса һорауҙарға
яуап биреү. Тәҡдим ителгән схемалар буйынса диалог
алып барыу. Предмет билдәләрен аңлатҡан һүҙҙәрҙе
өйрәнеү, дөрөҫ интонация менән һөйләмдәр уҡыу. Эш

дәфтәрҙәрендәге эштәрҙе башҡарыу.

Сифат. «Ниндәй?» һорауы

“Ҡайҙа? + ҡылым”, “Ҡайҙан? +
ҡылым” һүҙбәйләнештәрен
өйрәнеү.
“Ҡайҙа? + ҡылым”, “Ҡайҙан? +
ҡылым” һүҙбәйләнештәрен
ҡабатлау

“Ҡайҙа? + ҡылым”
һүҙбәйләнештәрен ҡабатлау

Бөжәктәр тураһындағы тексты тыңлау, тыңлаған
текстың йөкмәткеһе буйынса һорауҙарға яуап биреү.
Предмет билдәләрен аңлатҡан һорауҙарҙы өйрәнеү,
яуаптар төҙөү. Репликаларҙа әүҙемләштереү. Парлап
эшләү, диалогтар төҙөү, текстар уҡыу һәм уларға
заданиелар үтәү. Предметтың тасуирламаһын
өйрәнеү, предметты өлгө буйынса һүрәтләү.
“Ҡайҙа?”, “Ҡайҙан?” һорауҙарын үҙләштереү, яуап
бирергә өйрәнеү. Репликаларҙа өйрәнелгән һүҙҙәрҙе
ҡуллана белеү, тәҡдим ителгән текстарҙы дөрөҫ
уҡыу күнекмәһен үҫтереү. Һорауҙарға таянып, тексты
һөйләү.
Ҡоштар тураһында текст тыңлау, тыңлаған текстың
йөкмәткеһен күҙаллау. Ҡайҙа? Ҡайҙан? һорауҙарын
ҡабатлау, өйрәнелгән лексиканы ҡулланып, яуап
биреү. Өйрәнелгән материалды диалогтарҙа
нығытыу Тексты дөрөҫ интонация менән уҡыу
күнекмәһен үҫтереү. План ярҙамында тексты һөйләү.
Дәрестең темаһына ярашлы текст тыңлау,
йөкмәткеһе тураһында әңгәмәләшеү, яңы лексика
менән танышыу, телмәрҙә әүҙемләштереү. Ҡайҙа?
ҡайҙан? һорауҙарын ҡулланып, репликалар төҙөү.
Деформацияланған тексты тергеҙеү, тәҡдим ителгән
ситуацияларға диалогтар ҡороу.

“Ҡасан? + ҡылым”
һүҙбәйләнештәрен өйрәнеү

Телмәр үҫтереү

Үтелгәнде ҡабатлау. Белемде контролләү. (2 сәғәт)

Үҙгәреп тороусы парҙарҙа диалогтар ҡороу,
диалогтарҙа «ҡайҙан»?, «ҡайҙа?», «ҡасан?»
һорауҙарын файҙаланыу. Деформацияланған тексты
тергеҙеү. Һүҙлек диктанты яҙыу, һүҙлек ярҙамында
үҙ аллы тикшереү һәм баһалау.
Сюжетлы һүрәттәр буйынса һөйләмдәр төҙөү,
һөйләмдәрҙә үтелгән һорауҙарҙы һәм лексиканы
файҙаланыу. Ҡыҫҡа репликалар менән алмашыу.
Үтелгән темалар һәм тәҡдим ителгән ситуациялар
буйынса диалогтар һәм монологтар ҡороу.
Текстарҙы тергеҙеү, һөйләмдәрҙе күсереп яҙыу.
Тәҡдим ителгән тема буйынса төркөмдә проект
төҙөү. Проектты яҡлау, баһалау. Контроль эш
эшләү, һүҙлек диктанты яҙыу.

Резерв сәғәттәр -2 сәғәт
3 класс – 34 сәғәт.
Тел бүлеге, тема
Танышыуға
шатмын!
(4 сәғәт)

Программа йөкмәткеһе

Уҡыусыларҙың төп эшмәкәрлек төрө

Һөйләмдең баш һәм эйәрсән
киҫәктәре

Танышыу тураһындағы тексты тыңлап аңлау, текстың
йөкмәткеһе буйынса әңгәмәләшеү. Тема буйынса яңы
һүҙҙәрҙе иҫтә ҡалдырыу, телмәрҙә әүҙемләштереү.
Таныш һәм өйрәнелгән яңы һүҙҙәрҙе файҙаланып,

Һөйләмдең эйәрсән киҫәктәре

Белем алам
(4 сәғәт)

Тура һәм күсмә мәғәнәле һүҙҙәр

«Танышыу» темаһына диалог ҡороу. Дәреслектәге
тексты уҡыу, кәрәкле мәғлүмәт таба белеү һәләтен
камиллаштырыу. Һөйләмдең баш киҫәктәре
тураһында материалды ҡабатлау.
“Ҡамыр батыр” башҡорт әкиәтенең йөкмәткеһе
буйынса әңгәмә (ҡыҫҡартылған вариантта),
тыңланған текстың йөкмәткеһе буйынса эш. «Һин
ҡайҙан?» һорауы һәм уға яуап төҙөү. Парҙар араһында
диалог-һорау алыу, телмәрҙә әҙер клишелар
ҡулланыу. Тексты алгоритм буйынса таҡтанан
күсереп яҙыу..
Диалогты тыңлау һәм йөкмәткеһе буйынса анкета
тултырыу. «Һин ҡайҙан?» һорауын биреү һәм яуап
әҙерләү. Телмәрҙә әҙер өлгөләрҙе ҡулланыу һәм
уларҙы яуаптар менән тулыландырыу. Парҙарҙа
танышыу диалогын ҡороу һәм һөйләшеү, дөрөҫ
интонация менән текстарҙы уҡыу. Дәрестәге
эшмәкәрлекте баһалау.
”Тирмәкәй” әкиәтен тыңлау, йөкмәткеһе буйынса
һөйләшеү. Һөйләмдәрҙе яңы һүҙҙәр менән
тулыландырыу. Диалогтарҙа ҡайҙан?, ҡайҙа?, ҡасан?
һорауҙарын ҡулланыу. Деформацияланған тексты
тергеҙеү, төркөмдәрҙә эшләү. Дәреслектәге тексты
уҡыу, йөкмәткеһен үҙләштереү. Текстан һуң бирелгән
эштәрҙе башҡарыу. Һөйләмдең эйәрсән киҫәктәрен
өйрәнеүҙе дауам итеү.
Мәктәп тураһындағы тексты тыңлап аңлау, тема
буйынса өйрәнелгән лексиканы ҡабатлау. Яңы һүҙҙәр

Синонимдар

Антонимдар

Омонимдар

Мине уратҡан
донъя

Тамырҙаш һүҙҙәр

менән танышыу, бирелгән һүҙҙәрҙән һөйләмдәр төҙөү.
Һүҙҙәрҙең тура һәм күсмә мәғәнәләрен айырыу.
Дәреслектәге монологты уҡыу һәм ситуация буйынса
монологты үҙгәртеү. Эш дәфтәрҙәрендә күнегеүҙәр
эшләү. Уҡытыусы тәҡдим иткән һүҙлектәрҙән
мәғлүмәт эҙләү.
Мәктәп тормошо тураһындағы тексты тыңлап аңлау,
тыңланған текст буйынса тест һорауҙарына яуап
биреү. Телмәрҙә «нимәһеҙ?» һорау формаһын
ҡулланыу. Синонимдар менән танышыу, уларҙы
телмәрҙә ҡулланыу. Дөрөҫ уҡыу оҫталығын үҫтереү,
З.Ураҡсиндың синонимдар һүҙлеге менән эшләү.
“Урман мәктәбе” әкиәте буйынса
һөйләшеү.Синонимдарҙы һәм антонимдарҙы айырыу,
уларҙы телмәрҙә ҡулланыу. Тәҡдим ителгән
текстарҙы орфоэпик нормаларға таянып уҡыу.
Һорауҙар буйынса текст төҙөү. З.Ураҡсиндың
антонимдар һүҙлегенән мәғлүмәт эҙләү. «Туған тел
донъяһы» порталында интерактив уйында ҡатнашыу
(«Антоним һайла»)
Мәктәп тормошонан төрлө дикторҙар башҡарыуында
текстар тыңлау, төп йөкмәткене билдәләү. Диалог
ҡороу. Омонимдарҙы айырыу, уларҙы текста
ҡулланыу. Һөйләмдәрҙәгебуш урындарҙы тултырыу,
тәҡдим ителгән текстарҙы дөрөҫ уҡыу. Һорауҙар
буйынса текст төҙөү.
Сәскәләр тураһындағы тексты тыңлау, текст буйынса
һорауҙарға яуап биреү. Тема буйынса яңы лексиканы

(4 сәғәт)

Тамырҙаш һүҙҙәр

Исем. Исемдең килештәр менән
үҙгәреше

Исем. Исемдең килештәр менән
үҙгәреше

Яратҡан йыл
миҙгелем
(4 сәғ)

Исем. Исемдең килештәр менән
үҙгәреше

өйрәнеү. Тамырҙаш һүҙҙәр менән танышыу. Тамыр
һәм ялғауҙы айырыу, тамырҙаш һүҙҙәрҙе һайлап алыу.
Деформацияланған тексты тергеҙеү. Бирелгән
ситуация буйынса парҙарҙа диалог ҡороу.
«Ҡарға бутҡаһы» байрамы тураһындағы тексты
тыңлап аңлау, йөкмәткеһе буйынса эш. Һүҙҙең
тамырын һәм ялғауын өйрәнеү, схемала
моделләштереү. Өйрәнелгән һүҙҙәр менән
һүҙбәйләнештәр төҙөү. Дәреслектәге тексты уҡыу,
төп фекерҙе билдәләү, текстың исеме менән эшләү.
Тирә-яҡ донъя тураһындағы терәк һүҙҙәр ярҙамында
текст төҙөү, һығымталар яһау
Ағастар тураһындағы тексты тыңлап аңлау, телмәрҙә
яңы һүҙҙәр ҡулланыу, ағастар тураһында һөйләмдәр
төҙөү. Тәҡдим ителгән ситуация буйынса диалог
төҙөү. Кәрәкле һүҙҙәрҙе текстан яҙып алыу.
Исемдәрҙең килештәре менән танышыу, һөйләмдәр
төҙөү.
Урмандар тураһындағы тексты тыңлау, йөкмәткеһе
тураһында һөйләшеү. Тәҡдим ителгән һорауҙар һәм
яуаптар менән диалог төҙөү. Исемдәрҙең эйәлек
килеше менән танышыу. Дәреслектәге тексты уҡыу,
тексҡа һорауҙар төҙөү. Эш дәфтәрҙәрендә күнегеүҙәр
эшләү.
Килеш буйынса исемдәрҙең үҙгәреүе тураһында
өйрәнелгән материалды ҡабатлау. Телмәрҙә
грамматик материалды әүҙемләштереү. Дөрөҫ
интонация менән дәреслектәге тексты уҡыу.

Исем. Исемдең килештәр менән
үҙгәреше

Белемде контролләү, телмәр үҫтереү

Минең гардеробым
(7 сәғәт)

Сифат һүҙ төркөмө

Һорауҙарға яуаптар, яратҡан миҙгел тураһында
һөйләү. Яратҡан йыл миҙгелдәре һәм миҙгел
күренештәре тураһында анкета тултырыу.
Йыл миҙгелдәре тураһындағы тексты тыңлап аңлау,
терәк һүҙҙәр буйынса тыңланған текстың
йөкмәткеһен күҙаллау. Йыл миҙгелдәре тураһында
топиктар уҡыу, уҡылған текстан диалог төҙөү, миҙгел
күренештәре тураһында әңгәмәләшеү.
Деформацияланған тексты тергеҙеү. Йыл миҙгелдәре
тураһында таблицаны тултырыу. Парҙарҙа яратҡан
йыл миҙгеле хаҡында һөйләшеү. Башҡарылған
эштәрҙе баһалау, интерактив таҡтала күнегеүҙәр
эшләү. Йылдың төрлө осорҙары тураһында
шиғырҙарҙы тасуири уҡыу.
Контроль эш эшләү. Һүҙлек диктанттары яҙыу,
парҙарҙа бирелгән ситуация буйынса диалогтар төҙөү,
тыңлап аңлау күнекмәһен тикшереүгә йүнәлтелгән
эштәр ойоштороу..
Кейем-һалым тураһында тексты тыңлап аңлау,
тыңланған текст буйынса анкета тултырыу. Предмет
билдәләрен, гардероб предметтарын аңлатҡан
һүҙҙәрҙе өйрәнеү. Телмәрҙә яңы һүҙҙәрҙе ҡулланыу.
Рус һәм башҡорт телдәрендә сифаттарҙың айырмаһын
билдәләү. Яратҡан кейем тураһында диалог ҡороу,
әңгәмәсенән һорау алыу һәм уның һорауҙарына яуап
биреү. Дөрөҫ интонация менән тексты уҡыу
күнекмәләрен камиллаштырыу.

Сифат дәрәжәләре

Сифаттың артыҡлыҡ дәрәжәһе

Алмаш. Алмашты килеш менән
үҙгәртеү

Алмаш. Алмашты килеш менән
үҙгәртеү

Сәскәләр тураһында әкиәтте тыңлау һәм төп
геройҙарҙы билдәләү. Сифаттың сағыштырыу
дәрәжәһе менән танышыу. Һөйләшеү ҡороу,
әңгәмәсенән һорау алыу һәм уның һорауҙарына яуап
биреү. Гардероб предметтарын һәм предметтарҙың
төрлө билдәләрен аңлатҡан яңы һүҙҙәрҙе өйрәнеү.
Текстарҙы орфоэпик уҡыу оҫталығын үҫтереү.
Тәҡдим ителгән шаблон һәм терәк һүҙҙәр буйынса
үҙеңдең кейемеңде һүрәтләү.
Сәскәләр тураһындағы тексты тыңлап ҡарау һәм
артыҡ һөйләмдәрҙе табыу. Гардероб предметтарын
аңлатҡан яңы һүҙҙәр менән танышыу. Сифаттың
артыҡлыҡ дәрәжәһен өйрәнеү. Кейемде һүрәтләү,
монологта ятланған лексиканы ҡулланыу. Ярҙамсы
һүҙҙәрҙе файҙаланып таблица тултырыу.
Гардероб предметтары тураһындағы тексты
тыңлау.Текст буйынса һорауҙарға яуаптар биреү.
Һорауҙарҙы дөрөҫ ҡулланыу күнекмәһен
камиллаштырыу. Һорауҙарға яуап биреү, яуаптарҙың
дөрөҫ формаларын һайлау. Килештәр буйынса
алмаштарҙы үҙгәртеү, кейем-һалым предметтары
тураһында ҡыҫҡаса текст төҙөү. «Кейем-һалым
һүрәтләнеше буйынса дуҫыңды таны» уйынын
өйрәнеү
Баш кейемдәре тураһындағы тексты тыңлау. Текст
буйынса һорауҙарға яуап биреү. Телмәрҙә гардероб
предметтарын аңлатҡан ятланған һүҙҙәрҙе ҡулланыу.
«Сөнки» теркәүесен диалогтарҙа ҡулланыу.

Һан һүҙ төркөмө. Төп һандар

Мин сәйәхәтсе.
(7 сәғәт)

Ҡылым. Ҡылым замандары

Ҡылымдың хәҙерге заманы

Һөйләмдәрҙә төшөп ҡалған һүҙҙәрҙе һайлап яҙыу.
Һөйләмдәрҙе башҡорт теленән рус теленә тәржемә
итеү.
Тексты тыңлау, телмәрҙәге һандарҙы билдәле бер
ысул менән билдәләп барыу. «Күпме?» һорауын
өйрәнеү, яуаптар төҙөү. 1-ҙән алып 100-гә тиклем
иҫәпте өйрәнеү. Өйрәнелгән лексиканы ҡабатлау һәм
һорауҙарға яуап биреү. Магазиндан кейем-һалым
һатып алыу тураһында схема ярҙамында диалог
төҙөү. Яратҡан кейем тураһында ҡыҫҡа топиктар
һөйләү. Дәреслектәге тексты уҡыу һәм текстан һуң
бирелгән эштәрҙе башҡарыу.
Сәйәхәт тураһындағы тексты тыңлау, тыңланған
текстың йөкмәткеһе буйынса эш. Тема буйынса яңы
һүҙҙәр өйрәнеү, телмәрҙә яңы лексиканы
әүҙемләштереү. Ҡылымдың замандары менән
танышыу. Тәҡдим ителгән схема буйынса диалог
алып барыу. Тексты уҡыу, һорауҙарға яуап биреү,
текстан ҡылымдарҙы эҙләү. Текстың мәғәнәһе һәм
ярҙамсы һүҙҙәр буйынса ҡылымдың заманын
билдәләү. Интерактив таҡтала ҡылымдар бирелгән
күнегеүҙе башҡарыу.
Башҡортостан Республикаһы буйлап сәйәхәт
тураһындағы тексты тыңлау, һүҙлек запасын
«Сәйәхәт» темаһы буйынса яңы һүҙҙәр менән
тулыландырыу. Һөйләшеүҙәрҙә яңы һүҙҙәрҙе
әүҙемләштереү. Ҡылым замандары менән танышыуҙы
дауам итеү. Хәҙерге заман ҡылымдарын файҙаланып,

эш дәфтәрҙәрендә күнегеүҙәр башҡарыу.

Ҡылымдың үткән заманы

Ҡылымдың киләсәк заманы

Ҡылымдың заман менән үҙгәреүе

Башҡортостан тауҙарына сәйәхәт тураһындағы
тексты тыңлап аңлау, тема буйынса яңы һүҙҙәр менән
танышыу, телмәрҙә төрлө һорауҙарҙы дөрөҫ
ҡулланыу. Өйрәнелгән һүҙҙәрҙе ҡулланып яуаптар
төҙөү. Үткән һәм хәҙерге замандағы ҡылымдарҙы
файҙаланып, сәйәхәт тураһында ҡыҫҡа репликалар
төҙөү. «ЯКласс» платформаһында тәҡдим ителгән
репликаларҙан диалог ҡороу. Өйрәнелгән ҡылым
формаларын нығытыуға интерактив таҡта ярҙамында
эште башҡарыу. Тексты уҡыу,
текстан һуң эштәрҙе башҡарыу.
Сәйәхәттәр тураһындағы тексты тыңлау һәм
ҡылымдарҙың заманын билдәләү. Киләсәк заман
ҡылымдары менән танышыу, текста киләсәк заман
ҡылымдарын билдәләү. Һүҙбәйләнештәрҙә
өйрәнелгән ҡылым замандарын файҙаланыу.
Парҙарҙа, өйрәнелгән ҡылым формаларын һәм
үтелгән лексиканы файҙаланып, йәйге ялға пландар
тураһында диалог алып барыу. LearningApps
платформаһында күнегеүҙәр эшләү.
Сәйәхәт тураһында ҡыҫҡа диалогтарҙы тыңлау,
тыңланған текстың төп мәғәнәһен билдәләү. Терәк
һүҙҙәр буйынса сәйәхәт тураһында диалог, топиктар
төҙөү. Яттан һөйләү өсөн бер топикты һайлау.
«ЯКласс» платформаһында ҡылымдың төрлө заман
формаларын ҡулланып күнегеүҙәр башҡарыу

Ҡылымдың заман менән үҙгәреүе

Үтелгәнде
ҡабатлау. Телмәр
үҫтереү.
(2 сәғәт)

Проект эше

Белемде контролләү

«Йомро икмәк» әкиәтен тыңлау. Парҙарҙа сәйәхәт
хаҡында әңгәмә ҡороу. Карточкалар менән эшләү һәм
ҡылым замандарын ҡабатлау. Тексты уҡыу, төрлө
сығанаҡтарҙан кәрәкле мәғлүмәтте табыу.
Һығымталар яһау. «Сәйәхәт» темаһы буйынса
лексиканы иң яҡшы белеүгә ярыш үткәреү.
Сюжетлы рәсемдәр буйынса һөйләмдәр төҙөү.
Тәҡдим ителгән ситуацияларҙы ҡулланыу,
репликалар менән алмашыу, өйрәнелгән лексиканы
ҡабатлау. Тәҡдим ителгән схема буйынса
төркөмдәрҙә өйрәнелгән текстарҙы ҡабатлау.
Парҙарҙа ситуатив диалогтар алып барыу. Уҡытыусы
менән әҙерләнгән эштәрҙе төрлө платформаларҙа
башҡарыу
Төркөмдәрҙә проект төҙөү. Әңгәмәсеңде тыңлай
белеү, яуап төҙөү, ҡарар ҡабул итеү, проектты
презентациялау, һорауҙарға яуап биреү.
Үтелгән темалар буйынса өйрәнелгән материалды
ҡабатлау. Телмәр эшмәкәрлегенең дүрт төрө
буйынса ла белемде тикшереү.

Резерв сәғәттәр
2 сәғәт
4-се класс (34 сәғәт)
Тел бүлеге, тема

Программа йөкмәткеһе

Уҡыусыларҙың төп эшмәкәрлек төрө

Көн дә мәктәпкә
барам
(6 сәғәт.)

Тел тураһында дөйөм мәғлүмәт

Фонетика һәм графика

Орфоэпия һәм лексика

Исем

Үтелгән материалды ҡабатлау, тема буйынса
репликалар менән алмашыу, һүҙлек запасын яңы
һүҙҙәр менән байытыу. Әңгәмәлә ятланған клише һәм
дежур фразаларҙы ҡулланыу. Башҡорт теле, уның
төрки телдәр системаһында тотҡан урыны,
Башҡортостан Республикаһында уның статусы
тураһында дөйөм мәғлүмәттәрҙе ҡабатлау.
Мәктәп хаҡында ҡыҙ баланың хикәйәһен тыңлау,
тыңланған текстың йөкмәткеһе буйынса эш. Парлап
эшләү, был тема буйынса диалогтар ҡороу.
Өйрәнелгән һорауҙарҙы һәм яуаптарҙы телмәрҙә
ҡулланыу. Телмәрҙә яңы һүҙҙәрҙе үҙләштереү һәм
һүҙҙәрҙе әүҙемләштереү. Төшөп ҡалған һүҙҙәр менән
һөйләмдәрҙе күсереп яҙыу. Башҡорт теленең
үҙенсәлекле өндәрен һәм уларҙы яҙыуҙы ҡабатлау
Сит илдәге мәктәп тураһындағы тексты тыңлау, уның
йөкмәткеһе буйынса эш. «Миңә ниндәй дәрес
оҡшай?» һорауын өйрәнеү, яуабын нигеҙләү. Парлап
эшләү, схема буйынса һөйләмдәр төҙөү, башҡорт
шағирҙары һәм яҙыусыларының әҫәрҙәренән өҙөктәр
менән танышыу. Башҡорт теленең орфоэпияһы
ҡағиҙәләре менән танышыу. Башҡорт теленең
лексикаһы тураһында дөйөм мәғлүмәт алыу.
Л. Толстойҙың «Сауҡалыҡтағы балалар» хикәйәһе
буйынса әңгәмә. «Кем? Нимә?» һорауына яуап биргән
һүҙҙәрҙе ҡабатлау. «Мин нимә уҡырға яратам?» тигән
һорауға яуап төҙөү. Һүҙҙәрҙең кәрәкле формаларын
файҙаланып, тема буйынса монологик текст төҙөү.

Терәк схемалар буйынса диалог ҡороу.

Уртаҡлыҡ һәм яңғыҙлыҡ исемдәр

Исемдәрҙең
һан менән үҙгәреүе

Ғаиләмде яратам
(4 сәғәт)

Исемдәрҙең эйәлек ялғауы

Сифат

Балалар дуҫлығы тураһындағы тексты тыңлап аңлау,
уның йөкмәткеһе буйынса эш. Тема буйынса яңы
һүҙҙәр менән танышыу. Парҙарҙа дуҫтар тураһында
диалог төҙөү. Дуҫтарыңды өлгөгә таянып һүрәтләү.
Телмәрҙә исемдәрҙе ҡулланыу. Яңғыҙлыҡ һәм
уртаҡлыҡ исемдәрҙе дөрөҫ яҙыу ҡағиҙәләрен
ҡабатлау.
Мәктәптәге дәрестәр тураһындағы тексты тыңлап
аңлау, тыңланған текстың йөкмәткеһе буйынса эш.
Парлап һүҙҙең өйрәнелгән формалары менән диалог
ҡороу. Текстан исемдәрҙе яҙып алыу. Исемдәрҙе
телмәрҙә һәм яҙыуҙа дөрөҫ ҡулланыу
Ғаилә тураһындағы шиғырҙы тыңлау, һүҙлек запасын
яңы туғанлыҡ терминдары менән байытыу. Диалог
ҡороу, әңгәмәсенән уның ғаиләһе, тышҡы ҡиәфәте,
характеры, ғаилә ағзаларының мауығыуҙары
тураһында һорашыу. Балалар журналдарынан ғаилә
тураһында мәҡәләләрҙән өҙөктәр менән танышыу.
Исемдәрҙең эйәлек аффикстарын өйрәнеү, уларҙы
телдән һөйләүҙә һәм яҙма телмәрҙә ҡулланыу.
Ғаилә ағзаларының тасуирламаһы менән тексты
тыңлау, һүҙлек запасын байытыу - баланың ыңғай
сифаттарын характерлаған һүҙҙәрҙе өйрәнеү.
Яуаптарҙа өйрәнелгән лексиканы ҡулланыу, тәҡдим
ителгән текстарҙы дөрөҫ уҡыу. Парлап эшләү.
Башҡорт һәм рус шағирҙарының, яҙыусыларының
әҫәрҙәренән өҙөктәр менән танышыу. «Ниндәй?»

Ҡабатлау. Сифаттың сағыштырыу
дәрәжәһе

Тыуған илем
тураһында
һөйләйем
(7 сәғәт.)

Алмаш

Зат алмаштары

Эйәлек алмаштары

һорауын өйрәнеү, яуап төҙөү, телмәрҙе
әүҙемләштереү. Башҡорт телендә сифаттар тураһында
өҫтәмә мәғлүмәттәр алыу
Ғаиләлә балаларҙың бурыстары тураһындағы тексты
тикшереү. Тыңланған текстың йөкмәткеһе өҫтөндә
эш. Диалог ҡороу, һорауға яуап биреү, телмәрҙә
ятланған һүҙҙәрҙе һәм һүҙ формаларын ҡулланыу.
Парлап эшләү һәм өйҙәге бурыстар тураһында текст
төҙөү. Сифаттарҙы сағыштырыу дәрәжәһе менән
үҙгәртеүҙе ҡабатлау. Дәрес темаһы буйынса парлап
һорау алыу, таҡтанан текст күсереп яҙыу.
Рәсәй Федерацияһы, илебеҙҙә йәшәүсе халыҡтар
тураһындағы тексты тыңлап аңлау. Яңы лексика
менән танышыу, телмәрҙә лексиканы әүҙемләштереү.
Парлап эшләү, өлгө буйынса диалог төҙөү. Тыуған
илебеҙ, ҡояш системаһында планетабыҙҙың урыны
тураһында текстар уҡыу. Алмаштар тураһында
өҫтәмә мәғлүмәт алыу. Зат алмаштарын ҡабатлау.
Башҡортостан Республикаһы тураһындағы тексты
тыңлау. Ятлаған һүҙҙәрҙе һәм алмаштарҙы
файҙаланып, үҙең йәшәгән урам, тыуған йорт
тураһында текст төҙөү. Үҙеңдең эшеңде һәм кластың
эшен баһалау. Зат алмаштарын килештәрҙә үҙгәртеүҙе
ҡабатлау, уларҙы телмәрҙә ҡулланыу, алмаштарҙың
килеш аффикстарын дөрөҫ яҙыу
Башҡортостан ҡалалары тураһындағы тексты
тыңлау. Темаға ҡараған яңы лексика менән танышыу.

шаблонды файҙаланып, күршеләр хаҡында хикәйә,
дәрес темаһы буйынса диалог-һорау төҙөү. Телмәрҙә
эйәлек алмаштарын ҡулланыу.

Күрһәтеү алмаштары

Һорау алмаштары

Алмаш тураһында белемде нығытыу

Белемде контролләү

Мостай Кәримдең тыуған ил тураһында шиғырын
тыңлау. Тыуған яҡтың яратҡан ерҙәре тураһында
хикәйәләү. Телмәрҙә өйрәнелгән лексиканы,
алмаштарҙы ҡулланыу, күрһәтеү алмаштарын дөрөҫ
яҙыу. Лексиканы яңы һүҙҙәр менән байытыу.
Ғ.Юнысованың балалар тураһында шиғырҙарын
тыңлап аңлау. Үҙләштерелгән һүҙҙәре һәм
алмаштарҙы ҡулланып, үҙҙәренең ихатаһындағы
балалар тураһында яҙма текст төҙөү. Уҡытыусы
тәҡдим иткән сығанаҡтарҙан мәғлүмәт эҙләү, үҙ
эшеңде һәм кластың эшен дөйөмләштереү һәм
баһалау. Башҡорт һәм рус шағирҙарының,
яҙыусыларының әҫәрҙәренән өҙөктәр менән танышыу.
Телмәрҙә һорау алмаштарын ҡулланыу.
Балалар фольклоры өлгөләрен тыңлау: һанашмаҡ,
тиҙәйткес. Билдәләнгән тема буйынса лексиканы
өйрәнеү. Шаблон ярҙамында һәм шаблонһыҙ ҡыҫҡа
текстар һәм диалогтар төҙөү. Уйынды һүрәтләү, үҙ
фекереңде белдереү. Башҡорт һәм рус шағирҙарының
әҫәрҙәре, башҡорт фольклоры өлгөләре менән
танышыу. Зат, эйәлек, күрһәтеү һәм һорау
алмаштарын ҡабатлау һәм дөрөҫ яҙыу.
Үтелгән темалар, телмәр эшмәкәрлеге төрҙәре
буйынса тикшереү эштәрен башҡарыу. Уҡытыусы

Живу в
деревне/городе
(6 сәғәт)

Һан. Ҡабатлау.

Ябай һәм ҡушма һандар

Төп һәм рәт һандары

Йыйыу һандары

менән әҙерләнгән эштәрҙе төрлө платформаларҙа
башҡарыу
Башҡортостан райондары тураһындағы текст менән
таныштырыу. Тема буйынса яңы һүҙҙәрҙе һәм
һүҙбәйләнештәрҙе үҙләштереү. Башҡортостан
райондары һәм ауылдары (ауылдары) тураһында
диалогтар һәм монологтар төҙөү. 10 - 100 иҫәпте
ҡабатлау. Телмәрҙә һанды дөрөҫ ҡулланыу. Тыуған
ауыл / тыуған ҡала тураһындағы бәйләнешле текст
төҙөү. Уҡытыусы ҡушыуы буйынса парлап,
төркөмдәрҙә эшләү.
Башҡортостан Республикаһының иң ҙур ауылы Сәйетбаба тураһындағы тексты тыңлап аңлау.
Телмәрҙә һанды ҡулланыу, тыуған ауыл / тыуған ҡала
тураһында бәйләнешле текст төҙөү. Алмаш парҙарҙа
эшләү һәм терәк һүҙҙәр буйынса диалогтар ҡороу.
Телмәрҙә ябай һәм ҡушма һандарҙы ҡулланыу,
һандарҙы дөрөҫ яҙыу ҡағиҙәләрен нығытыу.
Өфөләге Ботаника баҡсаһы тураһындағы тексты
тыңлап аңлау. Баҡса үҫемлектәре тураһындағы текст
төҙөү, телмәрҙә өйрәнелгән лексиканы ҡулланыу.
Телмәрҙә һандарҙы ҡулланыу. Лексиканы яңы һүҙҙәр
менән байытыу. Тәртип һандарының аффикстарын
дөрөҫ яҙыу ҡағиҙәләре.
Өйрәнелгән лексиканы ҡулланып республика ҡалалары
һәм ауылдары тураһында текст төҙөү. Һандарҙы
телмәрҙә дөрөҫ ҡулланыу. Лексиканы яңы һүҙҙәр менән
байытыу. Рус һәм башҡорт телдәрендә һандарҙы

сағыштырып өйрәнеү.

Һан. Үтелгәнде ҡабатлау.

Телмәр үҫтереү

Һауа торошон һәм
йыл миҙгелдәрен
тикшерәбеҙ
(3 сәғәт)

Рәүеш

Асылыкүл тураһындағы текст тыңлау. Үҙең йәшәгән
район һәм республиканың иҫтәлекле урындары
тураһында үтелгән һүҙҙәрҙе һәм һүҙ төркөмдәрен
файҙаланып текст төҙөү. Аралашып, үҙ эшеңде һәм
кластың эшен баһалау. Төп, тәртип һәм йыйыу
һандарын ҡабатлау.
Бирелгән ситуацияларға өйрәнелгән лексиканы
файҙаланып диалогтар һәм монолог ҡороу.Әҙер план
буйынса текст төҙөү, сюжетлы һүрәттәрғә һөйләмдәр
уйлау.
Йыл миҙгелдәре тураһындағы тексты тыңлап аңлау.
Һорауҙар ярҙамында йыл миҙгелдәре һәм уларҙың
алмашыныуы хаҡында һөйләшеү ҡороу. Диалогтарҙа
өйрәнелгән лексиканы әүҙемләштереү. Текст менән
эшләү, һорауҙарға яуап биреү. Уҡытыусы менән
әҙерләнгән эштәрҙе төрлө платформаларҙа башҡарыу

Рәүеш. Сифаттарҙың рәүештәрҙән
айырмаһы

Һауа торошо тураһында парҙарҙа диалог төҙөү,
рәүештәрҙең сифаттарҙан айырмаһы, телмәрҙә һәм
яҙыуҙа уларҙы дөрөҫ ҡулланыу. Кластың эшен һәм
үҙеңдең эшеңде баһалау.

Башҡортостандың экологияһы.
Рәүеш. Сифаттарҙың рәүештәрҙән
айырмаһын ҡабатлау.

Башҡортостан тәбиғәте тураһындағы тексты
тыңлау.Тыңланған текст буйынса һорауҙарға яуап
биреү. Башҡортостан тәбиғәте тураһында текст төҙөү.

Төрлө нәмәләр
хаҡында
һөйләшәбеҙ
(2 сәғәт)

Ҡылым. Һөйләмдә ҡылымдарҙың
урыны

Ҡылымдарҙың зат менән үҙгәреше

Һатып алырға
өйрәнәм
(3 сәғәт)

Ҡылымдың юҡлыҡ формаһы

Ҡылымдың заман формаларын
ҡабатлау

Ҡыҙыл китапҡа индерелгән үҫемлектәр һәм
хайуандар. Тәбиғәттә үҙ-үҙеңде тотоу ҡағиҙәләре,
тыуған төйәктең тәбиғәтен һаҡлау тураһында
һөйләмдәр төҙөү. Сифаттарҙың рәүештәрҙән
айырмаһын ҡабатлау
Ғабдрахман Ҡадыров тураһындағы тексты тыңлап
аңлау, тыңланған текст буйынса һорауҙарға яуап
биреү. Билдәләнгән тема буйынса диалог алып барыу,
алгоритмдар һәм һүҙлектәр ҡулланыу. Хаталарҙы
табыу һәм төҙәтеү, эште баһалау. Текста ҡулланылған
ҡылымдар тураһында мәғлүмәтте ҡабатлау.
Муса Гәрәев тураһында тексты тыңлау. Терәк схема
ярҙамында үҙеңдең хыялың тураһында монолог
төҙөү, яңы лексиканы үҙләштереү. Телмәрҙә
өйрәнелгән лексиканы әүҙемләштереү.
Ҡылымдарҙы зат менән үҙгәртеү, ялғауҙарҙың
яҙылышын ҡабатлау.
Бирелгән тема буйынса тексты тыңлау. Тыңланған
текстың йөкмәткеһе буйынса эш. Дәрес темаһы
буйынса диалог ҡороу, уҡытыусы тәҡдим иткән
мәғлүмәт сығанаҡтарын: схемаларҙы, һүҙлектәрҙе
файҙаланыу. Телмәрҙә ҡылымдың кире формаһын
ҡулланыу. Дөрөҫ яҙыу ҡағиҙәләре.
Яңы лексиканы үҙләштереү. Терәк һүҙҙәр менән
диалог төҙөү.Телмәрҙә ҡылымдың заман
формаларын ҡулланыу. Төрлө мәғлүмәт
сығанаҡтары менән эшләү, схемалар, таныш

Телмәр үҫтереү
Үтелгәнде
ҡабатлау. Телмәр
үҫтереү.
(2 сәғәт)
Резерв сәғәттәр –
1 сәғәт

Белемде контролләү

һүҙлектәр ҡулланыу, хаталарҙы төҙәтеү. Уҡытыусы
әҙерләгән эштәрҙе төрлө платформаларҙа башҡарыу
Үтелгән тема буйынса лексиканы әүҙемләштереү.
Парҙарҙа, төркөмдәрҙә эшләү, төрлө ситуацияларға
һөйләшеү ҡороу.
Үтелгән темалар буйынса өйрәнелгән материалды
ҡабатлау. Телмәр эшмәкәрлегенең дүрт төрө
буйынса ла белемде тикшереү. Проект төҙөү.

Приложение к рабочей программе
по Государственному языку (башкирский)
Республик Российской Федерации
Муниципальное общеобразовательное бюджетное учреждение
средняя общеобразовательная школа с.Ишемгул
Муниципального района Зианчуринский район
Республики Башкортостан
«Рассмотрено и принято на заседании
ШМО учителей гуманитарного цикла»
Протокол № 1 от 25.08.2023г
Руководитель МО_________/Файзуллина З.Р../

«Согласовано»
заместитель директора по УВР
МОБУ СОШ с.Ишемгул
_________/Аминев Ф.Ф./
«28» августа 2023г

«Утверждаю»
директор МОБУ СОШ с.Ишемгул
М Р Зианчуринский район РБ
_________ /Тулибаев А.М./
Приказ № 86 от «28» августа 2023г.

02-20
Календарно-тематическое планирование
учителя высшей квалификационной категории
Масягутовой Гульгены Раисовны
по Государственному языку (башкирский)
Республик Российской Федерации
для 4 класса
на 2023 - 2024 учебный год

Календарь-тематик планлаштырыу
№

Тема

сәғәт һаны

Үткәреү ваҡыты
план
факт

Көн дә мәктәпкә барам (6 сәғәт.)
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Тел тураһында дөйөм мәғлүмәт
Фонетика һәм графика
Орфоэпия һәм лексика
Исем
Уртаҡлыҡ һәм яңғыҙлыҡ исемдәр
Исемдәрҙең һан менән үҙгәреүе

1
1
1
1
1
1

07.09
14.09
21.09
28.09
05.10
12.10

7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.

24.
25.
26.

Ғаиләмде яратам (4 сәғәт)
Исемдәрҙең эйәлек ялғауы
Сифат
Ҡабатлау. Сифаттың сағыштырыу дәрәжәһе
Ҡабатлау. Сифаттың сағыштырыу дәрәжәһе
Тыуған илем тураһында һөйләйем (7 сәғәт.)
Алмаш
Зат алмаштары
Эйәлек алмаштары
Күрһәтеү алмаштары
Һорау алмаштары
Алмаш тураһында белемде нығытыу
Белемде контролләү
Ауылда йәшәйем/ ҡалала ( 6 сәғәт)
Һан. Ҡабатлау.
Ябай һәм ҡушма һандар
Төп һәм рәт һандары
Йыйыу һандары
Һан. Үтелгәнде ҡабатлау.
Телмәр үҫтереү
Һауа торошон һәм йыл миҙгелдәрен тикшерәбеҙ
(3 сәғәт)
Рәүеш
Рәүеш. Сифаттарҙың рәүештәрҙән айырмаһы
Башҡортостандың экологияһы. Рәүеш. Сифаттарҙың рәүештәрҙән айырмаһын
ҡабатлау.
Төрлө нәмәләр хаҡында һөйләшәбеҙ

1

19.10

1
1
1

26.10
09.11
16.11

1
1

23.11
30.11

1
1
1
1
1

07.12
14.12
21.12
28.12
11.01

1
1
1
1
1
1

18.01
25.01
01.02
08.02
15.02
22.02

1
1
1

28.02
07.03
14.03

27.
28.

29
30.
31.

32.
33.

34.

(2 сәғәт)
Ҡылым. Һөйләмдә ҡылымдарҙың урыны
Ҡылымдарҙың зат менән үҙгәреше
Һатып алырға өйрәнәм
(3 сәғәт)
Ҡылымдың юҡлыҡ формаһы
Ҡылымдың заман формаларын ҡабатлау
Телмәр үҫтереү
Үтелгәнде ҡабатлау. Телмәр үҫтереү.
(2 сәғәт)
Белемде контролләү
Белемде контролләү
Резерв сәғәттәр –
1 сәғәт
Йомғаҡлау.

1
1

21.03
04.04

1
1
1

11.04
18.04
25.04

1
1

02.05
16.05

1

24.05